جستجو در:
دوره 13، شماره 6 - ( 1401 )
جلد 13 شماره 6 صفحات 166-131 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Davari S, Sabzevari M. Cognitive Semantics and Grammaticalization: A Case Study of xâstan ‘to want’. LRR 2023; 13 (6) :131-166
URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-39689-fa.html
URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-39689-fa.html
داوری شادی، سبزواری مهدی. معنی شناسی شناختی و دستوری‌شدگی: مطالعۀ موردی فعل «خواستن». جستارهای زبانی. 1401; 13 (6) :131-166
شادی داوری* 
1، مهدی سبزواری2
1، مهدی سبزواری2
1- دکتری تخصصی زبانشناسی، مدرس دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران. ، sh50d@yahoo.com
2- استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور استان تهران، ایران.
2- استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور استان تهران، ایران.
چکیده: (1851 مشاهده)
براساس باور زبان‌شناسان تاریخی ـ شناختی ازجمله هاینه (1997) ، زبان، محصول تعامل نظام شناخت انسان با محیط پیرامون است. بازنمایی ساختار مفهومیای که انسان از چنین تعاملی دریافت میکند، نقطۀ مرکزی مطالعات معناشناسی شناختی را رقم میزند. ساخت معانی واژگانی و دستوری در این رویکرد، براساس ساختارهای ذهنی، مکانی و فضایی و الگوهایی به‌نام طرحوارههای تصویری شکل میگیرد. مجموعۀ وسیعی از مطالعاتی که پیدایش مقولات نحوی از مقولات واژگانی را در زبانهای دنیا و براساس فرایندهای شناختی و تغییرات وسیع معنایی بررسی میکنند از رویکرد دستوری‌شدگی پیروی میکنند. در این پژوهش برآنیم تا با واکاوی نمونهای از ساختهای مهم دستوریشده در فارسی یعنی: فعل معین «خواستن» در نقش نشانۀ زمان آینده به بررسی چگونگی رخداد تغییر معنا در روند دستوری‌شدگی براساس فرایندهای شناختی و طرحوارههای تصویری بپردازیم. واکاوی درزمانی فعل «خواستن» ما را به این نتیجه رساند که در راستای دستوری‌شدگی این فعل به نشانۀ زمان آینده، طرح‌وارۀ تصویری فعل «خواستن» یعنی منبع ـ مسیر ـ مقصد با طرح‌وارۀ تصویری زمان آینده مشترک بوده و به همین دلیل، در خلال معنازدایی از فعل «خواستن» برای نمایش مفهوم زمان آینده، آنچه حفظ می‌شود، طرح‌وارۀ تصویری مسیر و آنچه زدوده می‌شود ویژگیهای غنی معنایی ازجمله جاندار بودن فاعل، ارادۀ فاعل یا حضور اجباری مفعول چیز یا مفعول رویدادست. توجه به حفظ طرحوارههای تصویری در خلال پیدایش واحدهای دستوری از واحدهای قاموسی یا فرایند دستوری‌شدگی، بیش‌ازپیش، اهمیت طرحوارههای تصویری را در ذهن بشر و روندهای درزمانی تحول زبان روشن میسازد.
واژه‌های کلیدی: واژه‌های کلیدی: معنی‌شناسی شناختی، دستوری‌شدگی، افعال معین، طرح‌وارۀ تصویری، طرح‌وارۀ ترکیبی.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |