The present research aims at investigating the linguistic relationship between Gorani, Hawrami, and Kurdish in reply to Chaman Ara (1390) and Bamshadi et al (1393, 1394, 1395, 1396). To this end, authorities’ views in this field, linguistic, literary evidence, and the author’s observations and linguistic intuition have been used. The study of all the cases indicates that Gorani and Hawrami are two signifiers with a single linguistic signified, separate and distinct from Kurdish: Gorani or Hawrami is not a Kurdish variety, but a separate language belonging to the northwestern branch of Iranian languages and possessing its own dialects, despite the public image. The cause of considering Gorani/ Hawrami a Kurdish variety has been only the speakersʼ residence of these two varieties in a specific geographical area, their fusion, and the linguistic similarities between the varieties, especially lexical and morphological, resulting from the influence of Gorani/ Hawrami on Kurdish that has been the official, literary, and court language of the so-called Kurdistan until the second part of the 19
th century.The development of Kurdish nationalist movements in recent decades based on the notion of "nation- state" and "one nation-one language" in consequence of it, has also aggravated the situation leading to linguistic assimilation of most Gorans/ Hawrams and preventing them from their linguistic self-awareness
Keywords: Iranian linguistics, Gorani, Hawrami, Kurdish.
Table
Some words related to very common and general elements in Gorani (Hawrami), Assimilated Gorani/ Hawrami (Kalhori), Kalhori, Fayli, Laki, Lori, and Sorani Kurdish
:
گورانی (هَورامی) |
گورانی/هورامی همگونشده[1](کلهری) |
کلهری |
فیلی |
لکی |
لری[2] |
کردی سورانی |
معادل فارسی |
tɑta |
bɑwək |
bɑwɡ |
bawəɡ |
bɑwa |
bow/bowa |
bɑwk |
پدر |
ʔaɹɑ |
dɑɫək/dɑ |
dɑɫəɡ |
dɑɫəɡ |
dɑ |
dej/dɑɑ |
dɑjk |
مادر |
knɑʧe |
düat |
düat |
düat |
det |
doar/doχtər |
kəʧ |
دختر |
sjɑw |
sja |
Sja |
sja |
sə |
se/se |
ɍaʃ |
سیاه |
ʧarma |
ʧarməɡ |
ʧarməɡ |
sefed/ʧarməɡ |
ʧarmə |
sefi/ʔespe |
spi/ʧarmu |
سفید |
jva |
jak |
Jak |
jak |
jak |
ja/jek, je |
jak |
یک (عدد) |
jare |
se |
se |
se |
se |
se/se |
se |
سه (عدد) |
ʧam |
ʧaw |
ʧaw |
ʧam |
ʧam |
teja/teja |
ʧɑw |
چشم |
har |
χar |
χar/ kar |
χar |
χar |
χar/χar |
kar |
خر |
lv(w)ɑj/ʃjaj |
ʧin |
ʧin |
ʧɡəɡən |
ʧin |
ɍatan/ɍata |
ʧun/ɍojʃtən |
رفتن |
java |
ʤüa |
ʤüa |
ʤwa |
ʤü |
ʤo/ʤo |
ʤo |
جو |
jahar |
ʤəɡər |
ʤəɡər/ʤarɡ |
ʤəɡər/ʤarɡ |
ʤeɡar |
ʤeɡr/ʤəɡər |
ʤɡar/ʤarɡ |
جگر |
wɑrɹ(d)aj |
χwɑdən |
χwɑrdən |
χwɑrdən |
howɑrdən |
χardan/harda |
χwɑrdən |
خوردن |
we |
χwa |
χwad |
χwaj |
weʤ(ʒ) |
χod/χod |
χo |
خود |
v(w)ɑ |
wɑ |
wɑ |
wɑ |
vɑ |
bɑj/bɑd, bɑj |
bɑ |
باد |
v(w)ɑrɑn |
wɑrɑn |
wɑrɑn |
wɑrɑn |
vɑro |
bɑrun/bɑo |
bɑrɑn |
باران |
v(w)arv(w)a |
wafər |
wafər |
wafər |
vjar |
barf/barf |
bafər |
برف |
wtaj |
χaftən |
χaftən |
χaftən |
vətən |
χosajan/hofteja |
χawtən |
خوابیدن |
mɑzi |
pəʃt |
mɑzəɡ |
pəʃt |
pəʃt |
pas/poʃt, kət |
pəʃt |
پشت (بدن) |
v(w)rataj |
frutən |
fratən |
fruʃən |
fərutən |
ferotan/froχta |
froʃtən |
فروختن |
harmɑna |
kɑr |
kɑr |
kɑr |
kɑr |
kɑr/kɑr |
kɑr |
کار |
jɑɡe |
ʤe |
ʤe |
ʤi |
ʤɑ |
ʤɑ/ʤɑ, lez |
ʤeɡa |
جا |
jɑna |
mɑɫ |
mɑɫ |
mɑɫ/χɑnəɡ |
mɑɫ |
huna/χowna |
mɑɫ |
خانه |
ʔɑmɑj |
hɑtən |
hɑtən |
hɑtən |
hɑtən |
ʔumajan/ʔomɑja |
hɑtən |
آمدن |
jɑv(w)ɑj |
ɍasin |
ɍasin |
ɍasin |
ɍasin |
rasijan/ɍasəsa |
ɡaj(i)ʃtən |
رسیدن |
kjɑnɑj/kjɑs(t)aj |
kəl kərdən |
kəl kərdən |
kəl kərdən |
henɑrdən |
ferestɑjan/frəsnɑja |
nɑrdən |
فرستادن |
mərɹɑj/mədrɑj |
wsɑn |
wsɑn |
wsɑn |
husɑjn |
vejsɑjan/ʔisɑja |
vesɑn |
ایستادن |
ma(e)ɍjɑj |
ʃkɑnən |
ʃkɑnən |
ʃəkjɑn |
ʃekonən |
ʔeʃkasan/ʔeʃkanaja |
ʃkɑn |
شکستن |
karɡa |
mɑmər |
mɑmər |
mərg/mərx/mɑmər |
merχ |
morq/morʁ |
mɑmər/mriʃk |
مرغ |
dəm |
kir |
ker |
kir/taʒak |
kər |
kir/kir |
ker |
آلت تناسلی مرد |
wɫa |
konɑ |
konɑ |
konɑ |
konɑ |
sema/silɑ |
kon |
سوراخ |
lamma |
zək |
zəɡ |
zəɡ |
lam |
kom/ɡəja |
s(z)ək |
شکم |
tuta |
saɡ/ɡamɑɫ |
ɡamɑɫ |
saɡ/ɡamɑɫ |
saɡ |
saɡ/sej |
saɡ |
سگ |
daɡɑ |
ʔɑwɑji |
djaka |
djaka |
dəhɑt |
deh/ʔɑbɑdi |
ʔɑwɑi/ɡond |
روستا |
maj |
kɑwəɍ |
kɑwəɍ |
kɑwəɍ |
pas |
miʃ/ɡusfa |
paz/maɍ |
گوسفند |
ʧamʧa |
ʧəmʧa |
qɑʃəq |
qɑʃəq |
kɑʃeχ |
qɑʃoq/qɑʃoq |
kawʧək |
قاشق |
smari |
kaj |
Ke |
ke |
keja |
ka/kah |
kɑ |
کاه |
pɑɫɑ |
kawʃ |
kawʃ |
kawʃ/piɫɑ |
kəɫɑʃ |
kafʃ/kawʃ |
kawʃ |
کفش |
ʧani |
darzi |
darzi |
darzen |
darzen |
sizan/siza |
darzi |
سوزن |
haʃʃa |
χərs |
χərs |
χərs/hərʧ/qərʧ |
χers |
χers/χərs |
wərʧ |
خرس |
hezi |
düaka |
düka |
dwaka |
düna |
diɡ/duʃ |
dweka |
دیروز |
pere |
dəsu |
dəsu |
dəsu |
dusü |
pasabɑ/dosu |
dubajɑni |
پس فردا |
zɑroɫa |
mnɑɫ |
mnɑɫ |
zɑɍu |
owjl |
baʧa/baʧa |
mnɑɫ |
بچه |
ɡʤi |
ʃawi |
ʃaw |
kərwɑs |
kərɑs |
ʤuma/pirhan |
krɑs |
پیراهن |
wɑmi |
bɑjam |
bɑɑm |
bɑjam |
bɑjm |
bɑjom/bɑjm |
bɑdɑm |
بادام |
veʒan |
ʤɑʤək |
ʤɑʤəɡ |
ʤɑʤəɡ |
ʤɑʤək |
saqez/breʒa |
ʤɑʤka/bneʃt |
سقز |
halʧi |
qɑrʧək |
qɑrʧək |
χarʧəɡ |
χɑrʧ |
qɑrʧ/qɑrʧ |
qɑrʧək |
قارچ (خوراکی) |
tavani |
koʧək |
koʧək |
sɑn/bard/koʧək |
koʧək |
bard/bard |
bard |
سنگ |
haɫiza |
maʃka |
maʃka |
kona |
maʃka |
maʃk/maʃk |
maʃka |
مشک |
ʒaraʒi |
kaw |
Kaw |
kaw |
köjɡ |
kabk/kabk |
kaw |
کبک |
ʤa |
la |
la/wa |
da/ʒa |
e |
va/da |
la |
از (حرف اضافه) |
sotaj/soʧnɑj |
sozjɑn/ sozɑnən |
səzjɑn/ szɑnən |
sozjɑn/ suzanən |
sotən/ sozonən |
sotan, sotan/ soχta, suzənja |
sutɑn/ sutɑndən |
سوختن/ سوزاندن |