دوره 11، شماره 3 - ( 1399 )
جلد 11 شماره 3 صفحات 148-121 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- استاد زبان و ادب عربی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3- دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، ali.hajikhani@modares.ac.ir
4- دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- استاد زبان و ادب عربی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3- دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، ali.hajikhani@modares.ac.ir
4- دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (3085 مشاهده)
در میان حروف، حروف جر از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند؛ زیرا در جمله، به عنوان رابط میان فعل‌ها و اسم‌ها عمل می‌کنند. در‌نتیجه، فهم رابطه میان فعل و اسم، منوط بر تعریف دقیق حروف جر و شناخت ماهیت آن‌ها و نوع رابطه‌ای است که میان فعل و اسم ایجاد می‌کنند. نحویان متقدم، حروف جر را رابط میان فعل و اسم می‌دانند؛ اما نحویان متأخر، عادتا حروف جر را حروفی معرفی می‌کنند که اسم پس از خود را مجرور می‌سازند.
این اختلاف در تعریف، موجب بروز اختلاف فراوانی در تعیین تعداد حروف جر و تحلیل معانی آن‌ها شده است. این جستار، با بررسی تعاریف گوناگون حروف جر، به روش تحلیلی-توصیفی، در صدد یافتن تعریفی دقیق برای حروف جر است که با وضع طبیعی این حروف در کاربرد عرب، به ویژه کارکرد آن‌ها در قرآن منطبق باشد تا با بهره‌گیری از آن به عنوان یک شاخص علمی بتوان، آراء نحویان را در ماهیت، تعداد، تقسیمات و معانی حروف جر، ارزیابی کرد.
بر اساس نتایج این پژوهش، تعریف متقدمان از حروف جر به صواب نزدیک‌تر و مناسب‌تر است و آن به معنای رساندن یا تعدیه معنای فعل و مانند آن به اسم است و اسم‌ها را به فعل‌ها اضافه می‌کند پس اصطلاحات «جر» و «اضافه» بر هم منطبقند و اصطلاح «خفض» جنبه عمل اعرابی این حروف را می‌نمایاند.
این اختلاف در تعریف، موجب بروز اختلاف فراوانی در تعیین تعداد حروف جر و تحلیل معانی آن‌ها شده است. این جستار، با بررسی تعاریف گوناگون حروف جر، به روش تحلیلی-توصیفی، در صدد یافتن تعریفی دقیق برای حروف جر است که با وضع طبیعی این حروف در کاربرد عرب، به ویژه کارکرد آن‌ها در قرآن منطبق باشد تا با بهره‌گیری از آن به عنوان یک شاخص علمی بتوان، آراء نحویان را در ماهیت، تعداد، تقسیمات و معانی حروف جر، ارزیابی کرد.
بر اساس نتایج این پژوهش، تعریف متقدمان از حروف جر به صواب نزدیک‌تر و مناسب‌تر است و آن به معنای رساندن یا تعدیه معنای فعل و مانند آن به اسم است و اسم‌ها را به فعل‌ها اضافه می‌کند پس اصطلاحات «جر» و «اضافه» بر هم منطبقند و اصطلاح «خفض» جنبه عمل اعرابی این حروف را می‌نمایاند.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |