1- دانش آموخته کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه سوره، تهران، ایران
2- استادیار ادبیات نمایشی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- استادیار زبان های خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (17060 مشاهده)
این مقاله سعی دارد با تکیه بر روش تحلیل گفتمان فِرکلاف و تأکید او بر تعامل میان پدیدههای زبانی، متنها و بافتهای اجتماعی نشان دهد که چگونه ترجمه آثار نمایشی از فرهنگ مبدأ میتواند تحت تأثیر گفتمانهای غالبِ زبان مقصد قرار گرفته و برداشتهای متفاوتی را تولید کند. برگردان فارسی نمایشنامههای برتولت برشت به دلیل وجود تلویحات تاریخی متناسب با وضعیت اجتماعی ایران در فاصله دو دهه پرآشوب پنجاه و شصت خورشیدی بهترین نمونههای مطالعاتی برای اثبات فرض بالا محسوب میشوند.
این تحقیق به روش نمونهکاوی توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته و دادههای اولیه آن به شیوههای کتابخانهای و یا مواجهه مستقیم با متون زبان اصلی گردآوری شدهاند. مقاله حاضر نشان میدهد که مترجمان ایرانی آثار برشت به شکلی خودآگاه یا ناخودآگاه دلالتهای فرهنگی مستتر در زبان مبدأ را به تبع گرایشهای سیاسی خود و یا روحیه انقلابی توده مخاطبانشان در هر دوره تاریخی تغییر داده و متناسب با تقاضای گفتمانی جامعه خود ساختهاند. به این منظور، از میان چهل برگردان متون نمایشی برشت در ایران، ترجمههای متعددی از چهار نمایشنامه «ارباب پونتیلا و نوکرش، ماتی»، «بعل»، «در جنگل شهر» و «رؤیاهای سیمون ماشار» مورد بررسی قرار گرفتهاند. یافتههای این پژوهش نشان میدهد بخش عمدهای از آثار نمایشی برشت در ایران متناسب با بسترهای سیاسی- اجتماعی تأثیرگذار و یا گفتمانهای غالب هر دوره– دستکم تاحدی در سطح واژگانی و مفهومی- مشمول تحریف فرهنگی شدهاند.
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
تحلیل گفتمان انتشار: 1394/11/1