مقالات پذیرفته شده در نوبت انتشار                   برگشت به فهرست مقالات | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.23223081.1401.0.0.167.9

XML English Abstract Print

تحلیل بُعد زیبایی‌شناختیِ گفتمان در شعر «ناقوسِ» نیما بر اساسِ دیدگاه نشانه-معناشناسی
منوچهر جوکار* 1، نسرین سهرابی2
1- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز ، m.joukar@scu.ac.ir
2- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده:   (1300 مشاهده)
در این پژوهش، نظامِ زیبایی‌شناختی گفتمان در شعر «ناقوس» نیما یوشیج بررسی و تحلیل شده است. براساس دیدگاهِ نشانه- معناشناسی، نظام زیبایی‌شناختیِ گفتمانی تابع فرایندی حسی- ادراکی و رخدادی است که در اثر حضور شوِشی گفته‌پرداز در گفتمان شکل می‌گیرد. شعر «ناقوس» جزو اشعار نمادگرای نیماست که دو نشانۀ مرکزیِ «طنین ناقوس» و «صبح و روشنی» در تعامل با هم و همچنین در تقابل با نماد «شب» فرایند معناسازی را تحت تأثیر قرار داده‌اند و سبب شکل‌گیری نظامی زیبایی‌شناختی در آن شده‌اند. پرسشی که مطرح می‌شود این است که این نظام گفتمانی چگونه در ساختار این شعر شکل می‌گیرد و دارای چه سازوکارهایی است. درواقع، هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین عناصر دخیل در شکل‌گیری فرایند زیبایی‌شناختی در گفتمان این شعر است. در این پژوهش ابتدا کنش گفتمانی و  مقوله‌سازی در گفتمان این شعر مشخص شده است. سپس مؤلفه‌های اصلیِ شکل‌گیریِ فرایند زیبایی‌شناختی، از جمله شرایط حسی- ادراکی و شوشی، نمایه‌های زبانی، انقطاع و زمان بررسی شده‌اند. نتایج حاصل نشان می‌دهد که گفتمان این شعر دارای ویژگی‌های شوشی و رخدادی است و گفته‌پرداز توانسته است به شیوۀ نمادگرایانه و با مقوله‌سازی‌های گزینشی (ناقوس) و سریالی (روشنی و صبح) و با ایجاد گسست در نظام پیوستاری زبان از طریق صناعات بلاغی و افعال مؤثر و به‌کارگیری زمانِ روایت‌کننده در وجه کلانی و غایتی و عبور از نشانه‌های منجمد و تثبیت شده به نشانه‌هایی سیال، گفتمانی با ویژگی‌های زیبایی‌شناختی بوجود آورد.
 
واژه‌های کلیدی: شعر ناقوس، نیما یوشیج، نشانه معناشناسی، زیبایی شناسی گفتمان، نمادگرایی
     
نوع مقاله: مقالات علمی پژوهشی | موضوع مقاله: نشانه شناسی
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.