حرکت نحوی یکی از جذاب‌ترین بخش‌های نظریۀ دستور همگانی ‌است که از الگو‌های آغازیِ این نظریه تا الگوهای متأخر امروزی، همگی جایگاه و اهمیت خود را حفظ کرده‌اند. توجیه‌های بسیاری برای چگونگی کارکردِ این فرایند نحوی در ساخت‌های زبانیِ زبان‌های گوناگون ارائه شده است. با تلاش‌های بسیارِ زبان‌شناسان ایرانی، هنوز بسیاری از مسائل مطرح‌شده در دستور همگانی ــ به‌ویژه دیدگاه کمینه‌گرا- در زبان فارسی بررسی نشده است.
در این پژوهش، با بررسی حرکت‌های نحوی روبه‌پایین براساس کمینه‌گرایی، به نحو جملات فارسی و پیچیدگی‌های این نوع حرکت دقیق‌تر نگریسته می‌شود. بر این اساس، ویژگی‌های یگانه و تمایزدهندۀ حرکت‌های رو‌به‌پایین در زبان فارسی معرفی و شِش نوع حرکت روبه‌پایین بررسی و توصیف می‌شوند که در‌ این‌میان می‌توان به حرکت هستۀ گروه مطابقه، گروه زمان و گروه نفی اشاره کرد. به‌نظر می‌رسد با درنظرگرفتن امکان حرکت روبه‌پایین، می‌توان توجیه بهتری از چگونگیِ نحو جملات فارسی و جایگاه‌ گره‌های نقشی صرفی در ساخت‌ سلسله‌مراتبی اشتقاق جمله‌های زبان فارسی ارائه کرد.

واژه‌های کلیدی: کمینه‌گرایی، حرکت روبه‌پایین، هستۀ ‌صرفی، ادغام، حرکت اجباری

متن کامل [PDF 537 kb]   (2865 دریافت)