TY - JOUR T1 - An Analysis of Grammatical Transformations on the Basis of the Notion of Valency: From Tesnière to Chomsky TT - تحلیل برخی گشتار‌های دستوری براساس مفهوم ظرفیت: از نگاه تِنیِیر تا نگاه چامسکی JF - mdrsjrns JO - mdrsjrns VL - 10 IS - 3 UR - http://lrr.modares.ac.ir/article-14-24265-fa.html Y1 - 2019 SP - 1 EP - 25 KW - Keywords: Chomsky KW - dependency grammar KW - free valency KW - generative grammar KW - Tesnière. N2 - ظرفیتِ فعل موضوع محوری در «دستور زبان وابستگی» است؛ لیکن جایگاه آن در «دستور ‌زبان زایشی» مبهم می‌نماید. دیدگاه تنییر به فعل مرکزیت ویژه می‌دهد و دسته‌هایی از ارتباطِ میان اجزاء جمله را تعیین می‌کند، و ظرفیت‌هایی آزاد حول عناصر کلیدی جمله، به­خصوص فعل، در نظر می‌گیرد که بحث­برانگیزند. دیدگاه چامسکی از ابتدا بر پایۀ ساختارهای ظاهری و ارتباطات ارسطویی، نهاد و گزاره، بنا شده است و به زایش لایه‌های دستوری نظر می‌کند. هدف ما در این تحقیق این است که با مقایسۀ کلی این دو دستور دریابیم که آیا گشتارهای دستوریِ جمله، که چامسکی بیان کرده است، تحت فرمان همان مفهوم ظرفیت‌، که تنیِیر از آن‌ یاد می‌کند، هستند؟ چگونه ظرفیت فعل بر تحولات ساختار پایۀ جمله تأثیر می‌گذارد و گونۀ خاصی از ساختار در سطح را فرمان می‌دهد؟ برای پاسخ، ابتدا نگاه‌های جدید به نظریۀ تنییر را با مثال‌هایی تفهیمی آورده‌ایم. سپس با روش تحلیلی آن­ها را مقایسه کرده‌ایم و نهایتاً در بخش نتایج نشان داده‌ایم که جمله به­سان سیستم زنده، خودبه­خود ظرفیت‌های آزادی را حول عناصر محوری و یا در کنار گروه‌های سازه‌ای­اش می‌آفریند که امکان برخی گشتارهای دستوری را به­روشنی فراهم می‌آورد. این نگاه جدید به مفهوم ظرفیت، قرابت‌های بنیادی را میان دیدگاه‌های تنییر و چامسکی در موضوع تحولات ساختاری جمله آشکار می‌سازد. M3 ER -