Diachronic Study of the Different Uses of Derivational Affix «i» in Persian Prose Texts

Articles in Press

Document Type : مقالات علمی پژوهشی

Authors
S. Sharifi 1
R. Karimi Feizabadi 2
M. Salari 3
A. Iravani 2
1 Associate Professor in Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 PhD Student in Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 PhD Student in Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
Abstract
The present study aims to investigate the meanings and productivity of derivative suffix «i» in Persian language using Plag's (2003) point of view. Data collection was conducted by library method and analysis of findings was done by descriptive-analytical method. The sampling included three works from the 5th, 8th, 11th centuries, and the contemporary period. Then, the frequency of using «i» to express different meanings was investigated in each period. The findings indicate that in the 5th and 8th centuries, noun-forming «i» was more productive than adjective-forming «i». In the 11th century and the contemporary period, adjective-forming «i» was more productive than that of noun-forming «i». Also, the productivity of the adverb-forming «i» has been less than adjective-forming «i» and noun-forming «i» in all periods. Considering the different adjective-forming meanings of this suffix, the highest frequency in the 5th, 8th and contemporary periods was related to the adjective "place" and in the 11th century, it was related to the adjective "belonging to a thing". Among the different meanings of the noun-forming «i» in the 5th century, the noun "state indicator" had the highest frequency and in the 8th, 11th and contemporary periods the "simple" noun was the most frequent. Among the different meanings of the adverb-forming «i», the highest frequency was related to the adverb "state" in the 5th century, "scale, amount and size" in the 8th and 11th centuries, and "place" in the contemporary period. The paper also explains possible causes of differences in this suffix's productivity.

Keywords

Subjects

احمدی، م، مزدک، ا. (1398). طبقه‌بندی واژه‌های مرکب زبان فارسی از منظر نظریه صرف توزیعی. نشریه پژوهش‌های زبانی، 10 (2)، 1-20.
اکبری، س، امیرارجمندی، س.ن، طاهری اسکویی، م، کربلایی صادق، م. (1402). بررسی زایایی پسوندهای اشتقاقی اسم ساز در زبان فارسی. زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، 15 (1)، 1-22.
آل احمد، ج. (1337). مدیر مدرسه. تهران: انتشارات فردوس.
امیرارجمندی، س.ن. (1389). زایایی در فرآیند ترکیب زبان فارسی، رساله دکتری در رشته زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
بدخشان، ا. (1389). بررسی پیکره‌بنیاد میزان زایای فرآیند ترکیب در زبان فارسی امروز، دکتری در رشته زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
عباسی، آ، (1384). زایایی در فرآیند اشتقاق زبان فارسی، رساله دکتری در رشته زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه تهران.
بیهقی، ا. (1374). تاریخ بیهقی. تهران: مهتاب.
ترکمان، ا. (1390). تاریخ عالم آرای عباسی. تهران: انتشارات نگاه.
توکلی، ن، صاحبی، س. (1389). پسوند «ی»: پیشینه و کاربردهای آن: یک پژوهش ترازمانی. مجله زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان دانشگاه فردوسی مشهد، 2 (2)، 105-120.
جعفریان، ر. (1398). صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
جمال‌زاده، م. (1382). یکی بود و یکی نبود. تهران: سخن.
خسروی، م. (1385). شمس و طغرا. تهران: انتشارات هرمس.
دشتی، آ، شقاقی، و. (1402). زایایی‌‌ صرفی پسوندهای اشتقاقی غیرفعلی فارسی: شواهدی از "پیکرۀ وابستگی". زبان‌پژوهی، 15 (46)، 111-147.
رفیعی، ع. (1394). مفهوم عامل در واژه های مشتق زبان فارسی. پژوهش های زبان شناسی، 4 (2)، 19-32.
زاکانی، ع. (1387). اخلاق الاشراف. تهران: انتشارات اساطیر.
یوسفی، غ. (1401). قابوسنامه. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
زندیه، ح. (1393). فتوحات همایون. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شیرازی، ا. (1350). شیرازنامه. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
شقاقی، و. (1387). مبانی صرف. تهران: سازمان سمت.
شقاقی، و. (1394). فرهنگ توصیفی صرف. تهران: نشر علمی.
صادقی، ع. (1370). شیوه‌ها‌ و امکانات واژه سازی در زبان فارسی معاصر. نشر دانش، 64، 13-18.
طبری، م. (1401). تاریخ بلعمی. تهران: هرمس.
عابدینی، ح، مولودی، ا، خرمایی، ع. (1398). بررسی پیکره بنیاد زایایی پیشوندهای اشتقاقی در گونه نوشتاری زبان فارسی معاصر. دوفصلنامه زبان شناسی گویش‌های ایرانی. 4 (2). 243-265.
کهن زاد، پ، فلاحی، م، پهلوان‌زاده، ب. (1399). بررسی پیکره بنیاد زایایی وندهای اشتقاقی زبان فارسی. نشریه پژوهش‌ها‌ی زبان شناسی، 12 (2)، 219-240.
مستوفی، ح. (1394). تاریخ گزیده. تهران: امیرکبیر
نجفیان، آ، روشن، ب، قیراطی، ز. (1394). زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، 7 (13).
واله اصفهانی، م. (1372). خلد برین (ایران در روزگار صفویان). تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.

Abedini, H., Moloodi, A., Khormaee, A. (2019). A Corpus-based Study of Productivity of Derivational Prefixes in the Written Variety of Contemporary Persian. Journal of Iranian Languages & linguistics, 4 (2), 243-265.
Ahmadi, M. & Anoushe, A. (2020). The Classification of Persian Language Compounds in Distributed Morphology, Journal of Language Research, 10 (2), 1-20.
Akbari, S., Amir Arjmandi, N., Taheri Oskouei, M., Karbalaei Sadegh, M. (2023). Investigating the productivity of derivational noun-forming suffixes in Persian language. Journal of Linguistics and Khorasan Dialects, 15 (1), 1-22.
Al-e Ahmad, J. (1958). The School Principal. Tehran: Ferdows.
Aronoff, M. (1976). Word-formation in generative grammar. Cambridge: MIT press.
Bauer, L. (1983). English Word-Formation. Cambridge University Press.
Bauer, L. (2001). Morphological productivity. Cambridge University Press.
Bauer, L. (2004). The function of word-formation and the inflection-derivation distinction. Words in their places. 283-292.
Bauer, L., & Nation, P. (1993). Word families. International journal of Lexicography, 6(4), 253-279.
Baayen, H., & Lieber, R. (1991). Productivity and English derivation: A corpus-based study. Linguistics, 29: 801-843.
Baayen, R. H. (2009). Corpus linguistics in morphology: morphological productivity. Corpus linguistics. An international handbook, 900-919.
Bayhaqi, A. (1996). Tarikh-i Bayhaqi. Tehran: Mahtab.
Dashti, A., Shaghaghi, V. (2023). Morphological productivity of Persian non-verbal derivational suffixes: evidence from "Persian dependency treebank". Journal of Language research, 15 (46), 111-147.
Ebnorrasool, S. M., & Rahimi Khoigani, M. (2014). The kinds of Ya in today Persian language. Literary Arts, 6(2), 49-58.
Jamalzadeh, M. (1921). Yeki Bud Yeki Nabud. Tehran: Sokhan.
Jafarian, R. (2019). Safavid Religion, Culture and Politics. Qom: Research Institute of Hawzah and University (RIHU).
Khosravi, M. (2006). Shams and Toghra. Tehran: Hermes.
Kohanzad, P., Fallahi, M., Pahlevanzadeh, B. (2021). A Corpus-based Study of the Productivity of Derivational Affixes in Persian. Journal of Researches in Linguistics, 12 (2), 219-240.
Mustawfi, H. (2011). Tarikh-e Gozideh. Tehran: Amir Kabir.
Najafian, A., Rovshan, B., Ghirati, Z. (2016). The Morpho-Pragmatics of Attributive Suffixes in Persian. Journal of Linguistics and Khorasan Dialects, 7 (13).
Plag, I. (2003), Word-formation in English. New York: Cambridge University Press.
Rafiei, A. (2012). The Concept of Agent in Persian Derived Words. Journal of Language Research, 4 (2), 19-32.
Sadeghi, A. (1992). Ways and Possibilities of Word Formation in Contemporary Persian Language. Knowledge, 64, 13-17.
Shaghaghi, V. (2008). An Introduction to Morphology. Tehran: SAMT.
Shaghaghi, V. (2016). Descriptive Dictionary of Morphology. Tehran: Elmi.
Shirazi, A. (1971). Shiraz Nama. Tehran: Iranian Culture Foundation.
Tabari, M. (2022). Tarikh-i Bal'ami. Tehran: Hermes.
Tavakkoli, N. & Sahebi, S. (2010). The “i” Suffix: Background and its Uses, a Diachronic Study. Journal of Linguistics and Khorasan Dialects, 2 (2), 105-120.
Torkaman, A. (2011). Tarikh-e Alam Aray-e Abbasi. Tehran: Negah.
Valeh Esfahani, M. (1994). Khold-e Barin. Tehran: Mahmoud Afshar.
Yousefi, Gh. (2022). Qabus Nama. Tehran: Elmi Farhangi.
Zakani, O. (2008). Akhlagh Al-Ashraf. Tehran: Asatir.
Zandieh, H. (2013). Fotouhat-E Homayoun. Qom: Research Institute of Hawzah and University (RIHU).
Language Related Research

Articles in Press, Accepted Manuscript
Available Online from 13 July 2025