1- دکتری زبان و ادبیات فرانسه، دانشکدۀ زبان و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، falavi@ut.ac.ir
2- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فرانسه، دانشکدۀ زبانها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (6647 مشاهده)
دومینیک منگنو در حوزۀ تحلیل گفتمان ادبی، تعریفی تازه از روابط بین متن، نویسنده و جامعه میدهد. از دیدگاه منگنو، خلق یک اثر ادبی حاصل حضور نویسنده در پیرامکانی است که او آن را پاراتوپی مینامد. به عقیدۀ او، پاراتوپی شرط لازم برای پیدایش اثر ادبی و خلق ادبی شرط لازم برای هستی یافتن پاراتوپی است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر پاراتوپی در گفتمان ادبی نویسندگانی است که به روایت زندگی شخصیتی واحد پرداختهاند. نظر به اهمیت جایگاه حلاج در عرصۀ عرفان اسلامی، وی موضوع متون بسیاری از نویسندگان بوده است. نویسندگانی نیز برای ابهامزدایی از آموزهها و ادعاهای او به خلق روایتهایی از زندگیاش مبادرت ورزیدهاند؛ در این بین، لویی ماسینیون و عبدالحسین زرینکوب در دو اثر مصائب حلاج و شعلۀ طور، با وجود بهرهگیری از منابع و مآخذ یکسان و نیز توافق نسبی در باب حقانیت حلاج، گفتمانهایی بهغایت متفاوت از زندگی وی ارائه کردهاند. شناخت چرایی توجه این دو نویسنده به حلاج، با وجود داشتن ایدئولوژیهای گوناگون و رویکردهای متفاوت به تاریخنویسی و نیز چیستی تفاوتهای روایی و گفتمانی این دو اثر، پرسشی است که مؤلفان تلاش کردهاند تا پاسخی برای آن بیابند. از این رو، در پژوهش حاضر، با نظر به رویکرد منگنوی پاراتوپیِ دو نویسنده و تجلی آن را در گفتمانهای ادبی مذکور بررسی کردهایم تا به شناخت شرایط تکوین دو اثر و همچنین، از خلال درک تفاوتها به خوانش روشنتری از آنها نائل شویم.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
تحلیل گفتمان انتشار: 1398/6/27