استادیار گروه زبان انگلیسی و دروس عمومی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران. ، fmp59i@gmail.com
چکیده: (5964 مشاهده)
مفعول مستقیم در زبان فارسی از طریق راهکارهای دستوریِ مشخصی در جمله نشانهگذاری میشود. در این مقاله، نخست به معرفی این راهکارهای دستوری میپردازیم. از آنجا که برخی از این راهکارها تنها در گونۀ محاورهای رواج دارند، دادههایی را از فارسیِ گفتاری (و گهگاه فارسی نوشتاری) انتخاب میکنیم. سپس با بهکارگیری مفاهیم ساخت لایهای بند و ساخت کانون بهعنوان دو حوزۀ مرتبط در دستور نقش و ارجاع به بازنمایی صوری این راهکارهای دستوری از طریق قالبهای نحوی که دربرگیرندۀ مشخصههای ساخت اطلاعی نیز هستند، میپردازیم. از رهگذر این پژوهش دریافت میشود که تلقی محض مفعول مستقیم در مقام مبتدای ثانویه صرفاً بهواسطۀ همراهی پساضافۀ «را» (دبیرمقدم، 1384) ناصحیح بوده است و مفعول مستقیم از منظر ساخت اطلاعی، نهتنها قابلیت حضور در ساخت پیشانگاره و طبیعتاً قرار گرفتن در مقام مبتدای جمله را داراست؛ بلکه از این حیث که حضور «را» تنها نشانۀ تشخیصپذیری مصداق مفعول در عالم مفروضات گوینده و شنونده است، امکان حضور مفعول مستقیم در ساخت کانونی جمله نیز مهیا میشود.
واژههای کلیدی: مفعول مستقیم، «را»، ساخت اطلاع، قالب نحوی، دستور نقش و ارجاع
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1398/6/27