1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2- دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده: (7195 مشاهده)
یکی از مفاهیم قابل طرح در هر گفتمانی، مفهوم ارزش و فراارزش است. فراارزش شرایط بروز و ظهور ارزشهای دیگر را تعیین میکند و ارزشهای دیگر گفتمان در سایه آن شکل میگیرند و جهتدار میشوند. در این تحقیق تلاش میکنیم با روش تحلیلی و رویکرد نشانه- معناشناسی، تعامل و تقابل نظامهای ارزشی گفتمان در داستان نبرد رستم و سهراب، فرایند شکلگیری فراارزش «قدرت و شهرت» و نقش شرایط احساسی و عاطفی در ایجاد گسست در شکلگیری این فرایند را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. پس از تحلیل نظامهای ارزشی گفتمان نبرد رستم و سهراب، خواهیم دید «قدرت و شهرت» فراارزشی است که بنیانهای نظام ارزشی گفتمان براساس آن استوار است؛ اما حضور نیرومند عاطفه، روند شکلگیری این فراارزش را با تنش و گسست مواجه میکند و برنامه روایی کنشگر برای دستیابی به مفعول ارزشی (معنا) دچار تغییر میشود. استفاده از مدل طرحواره فرایند عاطفی، برای نشان دادن فرایند شکلگیری گونه عاطفی پشیمانی و ناامیدی در رستم پس از مرگ سهراب، وضعیت بحرانی او در داستان، ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن رستم از سوی مخاطب و تلاش برای رهایی از این وضعیت برای حفظ موقعیت ایدئولوژیکیاش، از دستاوردهای دیگر این پژوهش است.