استادیار گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده: (8485 مشاهده)
این مقاله به بررسی عاملیت مترجمان ادبی معاصر در ایران بر مبنای مطالۀ پانویسها و یادداشتهای مترجمان میپردازد. هدف از پژوهش حاضر، نخست طبقهبندی محتوایی پانویسها و یادداشتها و یافتن دلایل پانویسدهی در کتابهای ادبی است و پس از آن کوشش میشود بر مبنای دادههای پژوهش، عاملیت مترجم – یعنی کارها، فعالیتها، نقشها و درک مترجم از خود – تحلیل شود. بدین منظور پانویسها و یادداشتهای تعدادی از کتابهای ادبی که در چند دهۀ اخیر در ایران ترجمه و منتشر شدهاند، استخراج و مطابق با مدل پالوپوسکی بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که محتوای پانویسها را میتوان به دو گروه کلی طبقهبندی کرد: 1) مسائل مربوط به زبان، فرهنگ، جامعه و ادبیات مبدأ، 2) مسائل مربوط به ترجمۀ اثر. توزیع و فراوانی پانویسها در کتابهای بررسیشده بسیار متغیر بود و مهمترین دلیل پانویسدادن پر کردن شکاف فرهنگی بین جوامع مبدأ و مقصد، کمک به درک بهتر
جنبههای مختلف متن و توجیه تصمیمها و انتخابهای مترجم تشخیص داده شد. مترجمان در
موقعیتهای مختلف عامل کارها و فعالیتهای گوناگونی بودند و نقش پل ارتباطی بین فرهنگها،
تسهیلکنندۀ ارتباط بینفرهنگی، منتقد، آموزگار و راهنمای خواننده را برعهده گرفته بودند و به نظر
میرسید کار ترجمه را، علاوهبر برگرداندن متن به زبان مقصد، مستلزم تلاش برای توضیح دادن مسائل مختلف در قالب پانویس و یادداشت میدانند و ازهمینرو، درک مخاطب از متن را وابسته به توضیحات خود قلمداد میکنند.
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
جامعه شناسی زبان انتشار: 1396/11/1