دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده: (7628 مشاهده)
تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آثار تاریخی از یکدیگر شرایط ویژهای را برای مکالمه آنها در بستر تاریخ فراهم کرده است و همواره در رابطهای ترامتنی با یکدیگر قرار گرفتهاند، تا جاییکه حتی عنوانهای این آثار نیز از این تأثیر و تأثر بیبهره نمانده است. عنوانهای متون تاریخی نقش مهم و تأثیرگذاری در آفرینش عناوین آثار تاریخی پس از خود دارند؛ ازاینرو میتوان گفت این عناوین نیز در طول حیات خود، همواره در یک رابطه ترامتنی ویژه قرار گرفتهاند.
این تحقیق با بررسی عنوانهای آثار نثر تاریخی از آغاز دوره اسلامی تا پایان دوره افشاریه، براساس نظریه ترامتنیّت ژنت، سعی در اثبات رابطه ترامتنی عناوین آثار نثر تاریخی در طول حیاتشان دارد. در نظریه ترامتنیّت ژنت، «عنوان»، پیرامتنی است که در جایگاه آستانه ورود به متن قرار میگیرد؛ یعنی در نقطهای که نه کاملاً مستقل از متن اثر است و نه کاملاً وابسته به آن و همین جایگاه آستانهای است که آن را از دیگر بخشهای یک اثر متمایز میکند. مقاله حاضر در پایان به این نتیجه دست مییابد که عنوانهای نثر تاریخی در محدوده مورد مطالعه، رابطه ترامتنی خود را در گونههایبینامتنی، سرمتنی و بیشمتنی برقرار کردهاند. همچنین ارتباط بینامتنی عناوین کتابهای نثر تاریخی با متون آنها و تأثیرپذیری عنوانها از شیوه نگارش کتابهای نثر تاریخی، از دیگر دستاوردهای این مقاله است.