از آن­جا که زبان به­وضوح مفاهیم اجتماعی را بازتاب­ می­دهد و «ناامیدی» و «امید» ازجمله مفاهیم اجتماعی­ای هستند که اهمیت آن­ها در جامعۀ انسانی بر هیچ کس پوشیده نیست، هدف این پژوهش بررسی سیر تحول میزان ناامیدی و امید و مفهوم­سازی آن­ها در زبان داستان­های فارسی از دهۀ 50 تا 90 شمسی است. به همین منظور، در هر دهه، از میان پرتیراژترین کتاب­های داستان، شش کتاب برگزیده شده است. علت انتخاب داستان به­عنوان پیکرۀ پژوهش حاضر این مهم است که داستان­ها یا الگویی از جامعه را ترسیم می­کنند یا خودشان می­خواهند فضای اجتماعی­ خاصی را خلق کنند؛ هر دو نگاه اهمیت بررسی مفاهیم اجتماعی در آن­ها را برجسته می­سازد. در این پیکرۀ منتخب، استعاره­ها و ساخت­های زبانی ناامیدی و امید به­­ترتیب براساس کووچش (2020) و یافته­های دستور ساختی استخراج شده­اند. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که با بهره­گیری از مقایسۀ استعاره­ها و ساخت­های زبانی ناامیدی و امید، مفهوم ناامیدی در گذر زمان با شیب بسیار تندی در داستان­های فارسی سیر افزایشی داشته است؛ البته، در دهۀ 80 به­میزان کمی شیب آن کاهشی شده است. به­علاوه، براساس نگاشت­های استعاری و طرح­واره­های ساخت­ها، ناامیدی در داستان­های فارسی با بهره­گیری از «ناتوانی» و امید با استفاده از «شیء» و «تکیه به خداوند» مفهوم­سازی گردیده است.

واژه‌های کلیدی: امید، ناامیدی، استعاره، ساخت زبانی، داستان‌های فارسی

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---