1- دکتری زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- استاد زبانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- استادیار زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (6973 مشاهده)
هدف از این تحقیق، توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی براساس نظریۀ صرفی کلمه و صیغگان است. تلاش ما برای روشن کردن این مسئله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی چه ماهیت یا سرشتی دارند و نقشهای چندگانه الگوهای تصریفی، مانند شخص و شمار چگونه از یکدیگر تفکیک و بهطور شفاف بیان میشوند. برای رسیدن به این هدف، برمبنای کتابهای دستور زبان فارسی، جملاتی را استخراج کردیم و ساختارهای موجود در فعلهای این جملات را بررسی و تحلیل نمودیم. ساختارهای استخراجشده عبارتاند از: ساختارهای شخص و شمار، ساختارهای وصفی، ساختارهای جهتی، ساختارهای مصدری و ساختارهای وجهی. نتایج نشان دادند که با استفاده از روش کلمه و صیغگان، تناظر یکبهچند یا چندبهیک مشخصههای تصریفی فعل در زبان فارسی قابل تبیین است. مدل کلمه و صیغگان به این دلیل که در آن، به واژه بهعنوان یک کل نگریسته میشود، با روشهایی چون عنصر و ترتیب و یا عنصر و فرآیند فرق دارد؛ زیرا در این روشها، کلمات پیچیدۀ ساختواژی و معنایشان را عمدتاً بهواسطۀ تقسیم آنها به توالی از واحدهای مجزا بررسی میکنند. همچنین، روشن شد که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی ماهیت صرفیـنحوی دارند و با قائل شدن به الگوی لایهای برای فعل فارسی، نقشهای چندگانه الگوهای تصریفی فعل فارسی از یکدیگر تفکیک میشوند. به این ترتیب، توجیه و تبیین ویژگیها و مشخصههای فعل فارسی با استفاده از این مدل امکانپذیر میشود.
انتشار: 1396/3/1