جستارهای زبانی، جلد ۱۰، شماره ۴، صفحات ۵۵-۸۹
عنوان فارسی تحلیل معنایی فعل «گفتن» در چارچوب نظریۀ معناشناسی قالبی: یک بررسی پیکره‌بنیاد
چکیده فارسی مقاله یکی از دستاوردهای مهم زبان‌شناسی شناختی، «نظریۀ معنا‌شناسی قالبیِ» فیلمور (1982) است. این نظریه بیانگر اصلی مهم در معناشناسی شناختی است که بیان می­کند  معانی واژه‌ها درون نظامی از دانش درک می‌شوند که در تجربۀ اجتماعی و فرهنگی انسان ریشه دارد. درواقع، فیلمور در این نظریه درک معنای واژه‌ها را از طریق قالب‌هایی که هر واژه فرا می‌خواند، میسر می‌داند و «قالب‌های معنایی» را نمایانگر بخش‌های یک رویداد می‌داند که برای اتصال گروهی از کلمات به مجموعه‌ای از معانی به­کار می‌روند. از طرفی، افعال به‌عنوان مهم‌ترین ارکان زبان در بیشتر حالت­ها و اعمال یک رویداد حضور دارند و در تفسیر معنا نقش بسزایی ایفا می‌کنند. هدف پژوهش حاضر، ارائۀ تحلیل پیکره­ بنیاد و توصیفی برای شناسایی حوزه‌ها و قالب‌های معنایی فعل «گفتن» در زبان فارسی و ترسیم قالب اصلی آن در چارچوب نظریۀ معناشناسی قالبی و طرح تحقیقاتی فرهنگ‌نگاری «فریم‌نت» است. برای نیل به این هدف، با بهره‌گیری از فرهنگ‌ها، پیکره‌های معاصر فارسی و سامانۀ فریم‌نت 44 حوزه و قالب معنایی از فعل «گفتن» در زبان فارسی شناسایی شد. سپس، مفهوم «بر زبان آوردن و بیان کردن» به‌عنوان معنای اصلی و سر­نمون این فعل تعیین و «انگارۀ شعاعیِ» آن برای نخستین­بار ترسیم گردید. در نهایت، قالب اصلی این فعل با استفاده از اصول و مفاهیم مطرح در نظریۀ قالبی فیلمور ایجاد شد.
 

 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژه­های کلیدی، نظریۀ معناشناسی قالبی، قالب معنایی، فریم‌نت، چندمعنایی، مقولۀ شعاعی.
عنوان انگلیسی Semantic Analysis of the Verb “Goftan” (to Tell) Based on Frame Semantics Theory: A Corpus Based Study
چکیده انگلیسی مقاله The movement of  “Cognitive Semantics” appears against the independence of the syntax from lexical domain and calls into question the semantics being peripheral as it is mentioned in Chomsky's (1982) “Generative theory”. In this regard, Fillmore's (1982) “Frame Semantics theory” is one of the major achievements of cognitive semantics. In this theory Fillmore states that understanding the meanings of words is possible through frames that each word calls for. He also maintains that “Semantic Frames” display sections of an event used for connecting a group of words to a set of meanings and the meanings of words are perceived within a system of knowledge arising from the human's social and cultural experience. In fact, the difference between Frame Semantics with other lexico semantic hypotheses is its emphasis on the background knowledge based on which the meaning of words can be interpreted (Fillmore & Atkins, 1992, 1994, 2000; Fillmore & Baker, 2010). Also, the “FrameNet Project” is a Corpus-based study based on Fillmore's theory (Fillmore, et al., 2003). It is a lexicographic research project housed and administered at the International Computer Science Institute in Berkeley, California.  In this system, the meaning of words can be understood on the basis of semantic frames that are mental concepts. On the other hand, verbs are present as the most important element in most of the situations of an event and play significant role in the interpretation of the meaning; thus, working on it is a useful idea.
        The purpose of this study is to present a quantitative and corpus-based analysis in order to recognize the semantic domains and frames of the verb “Goftan” (to Tell) in Persian and sketch its main frame within the framework of Frame Semantics theory and the fact-finding model of FrameNet lexicography. In fact, it attempts to investigate what Fillmore and his colleagues did in English FrameNet and others in different languages as well as in the domain of Frame Semantics to be considered in Persian too. So, the main questions of this study are:
  • What are the semantic domains and frames of the verb “Goftan” (to Tell) in Persian based on the major concepts of Frame Semantics theory and FrameNet?
  •  Is it possible to design the main semantic frame of the verb “Goftan” (to Tell) in Persian?
To answer these questions, the authors investigate the background of studies and introduce Frame semantics theory and FrameNet lexicography. Then, they tried to be familiar with the verb “Goftan” and it’s frequency in Persian based on Persian Language Database (PLDB). To this end, 44 semantic domains and frames of the verb “Goftan” were recognized using encyclopedias, Persian contemporary corpora and FrameNet database. Then, the concept of “bar zabân Ɂâvardan va bayân kardan” (to express) was determined as the main meaning and prototype of this verb and for the first time its “Radial category” the authors sketched. Finally, the main frame of “Goftan” was created using principles and concepts proposed in Fillmore's Frame Semantics theory
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Key words, Frame Semantics theory, semantic frame, frameNet, polysemy, radial category.
نویسندگان مقاله لیلا رحمتی نژاد | Leila Rahmati Nejad
Ph.D. Candidate in Linguistics – Islamic Azad University – Qom- Iran.
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات قم

سید مصطفی عاصی | Mostafa Assi
Professor of Linguistics- Institute for Humanities and Cultural Studies- Tehran- Iran
استاد زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

علی رضا قلی فامیان | Ali Reza Gholi Famian
Associate Professor of Linguistics- Payame Nour University – Tehran –Iran.
دانشیار زبان‌شناسی دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

مسعود قیومی | masood ghayoomi
Assistant Professor of Linguistics - Institute for Humanities and Cultural Studies- Tehran- Iran.
استادیار زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-25197-1&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده مقالات علمی پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات