جستارهای زبانی، جلد ۱۰، شماره ۳، صفحات ۱-۲۵
عنوان فارسی تحلیل برخی گشتار‌های دستوری براساس مفهوم ظرفیت: از نگاه تِنیِیر تا نگاه چامسکی
چکیده فارسی مقاله ظرفیتِ فعل موضوع محوری در «دستور زبان وابستگی» است؛ لیکن جایگاه آن در «دستور ‌زبان زایشی» مبهم می‌نماید. دیدگاه تنییر به فعل مرکزیت ویژه می‌دهد و دسته‌هایی از ارتباطِ میان اجزاء جمله را تعیین می‌کند، و ظرفیت‌هایی آزاد حول عناصر کلیدی جمله، به­خصوص فعل، در نظر می‌گیرد که بحث­برانگیزند. دیدگاه چامسکی از ابتدا بر پایۀ ساختارهای ظاهری و ارتباطات ارسطویی، نهاد و گزاره، بنا شده است و به زایش لایه‌های دستوری نظر می‌کند. هدف ما در این تحقیق این است که با مقایسۀ کلی این دو دستور دریابیم که آیا گشتارهای دستوریِ جمله، که چامسکی بیان کرده است، تحت فرمان همان مفهوم ظرفیت‌، که تنیِیر از آن‌ یاد می‌کند، هستند؟ چگونه ظرفیت فعل بر تحولات ساختار پایۀ جمله تأثیر می‌گذارد و گونۀ خاصی از ساختار در سطح را فرمان می‌دهد؟ برای پاسخ، ابتدا نگاه‌های جدید به نظریۀ تنییر را با مثال‌هایی تفهیمی آورده‌ایم. سپس با روش تحلیلی آن­ها را مقایسه کرده‌ایم و نهایتاً در بخش نتایج نشان داده‌ایم که جمله به­سان سیستم زنده، خودبه­خود ظرفیت‌های آزادی را حول عناصر محوری و یا در کنار گروه‌های سازه‌ای­اش می‌آفریند که امکان برخی گشتارهای دستوری را به­روشنی فراهم می‌آورد. این نگاه جدید به مفهوم ظرفیت، قرابت‌های بنیادی را میان دیدگاه‌های تنییر و چامسکی در موضوع تحولات ساختاری جمله آشکار می‌سازد.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تنییر، چامسکی، دستور زایشی، دستور وابستگی، ظرفیت آزاد
عنوان انگلیسی An Analysis of Grammatical Transformations on the Basis of the Notion of Valency: From Tesnière to Chomsky
چکیده انگلیسی مقاله Verb valency is central to dependency grammar, but its role in generative grammar is ambiguous. The first theory gives a central role to verbs, determines certain groups of relations among the components of a sentence, and assumes free valence around key elements of a sentence, especially for verbs. The second theory is based on formal and relational structures of subject and predicate and assumes the generation of grammatical layers. The main objective of this study is to compare the two grammars to find out if Chomsky's sentential transformations are controlled by the concept of valency or not, and to discover how verbal valency affects the basic structure of a sentence and determines the surface structure. In order to answer these questions, the authors have first taken a look at new analytical and developmental views on Tesnière's theory through examples. Then, by an analytical approach, the authors have provided a comparative study of Tesnière and Chomsky's views. According to Tesnière, speech acts like the translation of a “linear system” into a “syntactic system”. Conversely, the action of understanding in its turn acts like the translation of a syntactic system into a linear one. He differentiates between both and believes that the syntactic system is not necessarily linear. Moreover, by defining a concept of zero (free) valency, Tesnière’s approach is better able to explain the transformations and permutations in the sentences compared to Chomsky’s approach. The concept of "universal sentence" in Chomsky’s theory seeks to describe the abilities of language users in the production of complex sentences.
By analyzing some examples in this study, the authors have shown that Chomsky’s approach, which considers the transformations of a sentence as an ability of the main to accept additional ones, is more similar to Tesnière’s approach. Chomsky’s theory, takes into accounts a free place for an additional syntagma to explain the development of the basic structure as well. So, this syntagmatic load resembles free valence in Tesnière’s theory. The results showed that as a dynamic system, language automatically creates free valence around or next to central elements and ultimately provides the possibility of certain grammatical transformations.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Keywords, Chomsky, dependency grammar, free valency, generative grammar, Tesnière.
نویسندگان مقاله معصومه احمدی | Massumeh Ahmadi
Assistant Professor of French Language and Literature- Allameh Tabatabaei University- Tehran, Iran
استادیار زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

صدیقه شرکت مقدم | Seddigheh Sherkat Moghadam
Assistant Professor of French Language and Literature- Allameh Tabatabaei University- Tehran, Iran
استادیار زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

سپیده صفیه نواب زاده شفیعی | Sepideh Safiyeh Navabzadeh Shafii
Assistant Professor of Comparative Literature- Allameh Tabatabaei University- Tehran- Iran.
استادیار ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-42303-1&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده مقالات علمی پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات