جستارهای زبانی، جلد ۱۲، شماره ۴، صفحات ۳۳-۷۱

عنوان فارسی دستوری‌شدگی حرف تعریف نکره در فارسی باستان از‌منظر دستور ساخت‌مدار
چکیده فارسی مقاله در این مقاله، به شناسایی ساخت‌های دستوری بیانگر «مفهوم نکره» در زبان فارسی باستان می‌پردازیم. براساس داده‌های موجود از این دوره زبان فارسی، می‌توان بیان داشت قبل از فارسی باستان عنصر دستوری «حرف تعریف نکره» وجود نداشته و پیدایش «حرف تعریف نکره» از رهگذر دستوری‌شدگی عدد aiva «یک» به‌وسیله بازتحلیل این عنصر زبانی براساس روابط مجازی و سپس بسط استعاری به «حرف تعریف نکره» رخ داده است. این دستوری‌شدگی در ساخت مشخصی (تنها یک «X» وجود دارد، این «X» معرف انسان است) رخ داده که نتیجه آن تغییر حوزۀ مفهومی به بیان «مفهوم نکره» در فارسی باستان است، به‌منظور تبیین تکوین «حرف تعریف نکره»، الگوی دستور ساخت‌مدار برگزیده شده است. داده‌های این پژوهش، مستخرج از پیکرۀ جمع‌آوری‌شدۀ کنت (1953) است. بسامد وقوع «حرف تعریف نکره» در بین 4130 گروه اسمی موجود در پیکره 0.5 درصد است. این مقدار بسامد وقوع که چندان زیاد نیست، مبین جدید بودن مقولۀ «حرف تعریف نکره» یا به ‌عبارتی مراحل اولیۀ دستوری‌شدگی این مقولۀ دستوری در فارسی باستان است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فارسی باستان، عدد یک، حرف تعریف نکره، دستور ساخت‌مدار، مجاز، بسط استعاری.

عنوان انگلیسی The grammaticalization of the indefinite article in Old Persian:A Construction Grammar account
چکیده انگلیسی مقاله This paper aims to identify the grammatical constructions expressing indefiniteness in Old Persian (OP). Based on the extant data from this stage of Persian language, it will be argued that the indefinite article is an emergent syntactic category in this stage; namely, there is no indication of its grammaticalization before this stage. This occurred by grammaticalization of numeral aiva chr('39')onechr('39') through which it was reanalyzed to chr('39')indefinite articlechr('39') based on metonymic relations which in turn paved the way for its metaphoric extension. This occurred in a specific construction (chr('39')There is only one X, the X is a human beingchr('39')) which resulted in a conceptual shift expressing indefiniteness in OP. It will be clarified that the emergence of the indefinite article in OP for the first time reflects the prior establishment of a determination slot in the prehead of an NP. Such a grammatically established slot has the potential of being filled by the new emergent indefinite article; but only before an NP referring to human beings. To depict this path of development, a usage-based cognitive model, Construction Grammar, is adopted. This study is based on the corpus of OP gathered by Kent (1953). Our investigation illustrates that the token frequency of indefinite article in the total NPs (4130) amounts to 0.5%. This amount is not much high; however, it implies that it is a newly formed grammatical construction in Old Persian.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Old Persian,numeral one,indefinite article,Construction Grammar,metonymy,metaphoric extension

نویسندگان مقاله مهرداد مشکین فام | Mehrdad Meshkinfam
PhD in linguistics, linguistics, humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
دانش‌آموختۀ دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

مهرداد نغزگوی کهن | Mehrdad Naghzguy-Kohan
Associate Professor, Department of Linguistics, humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران


نشانی اینترنتی http://lrr.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-47160-1&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده مقالات علمی پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات