جستارهای زبانی، جلد ۱۴، شماره ۶، صفحات ۹۱-۱۲۱

عنوان فارسی معناشناسی واژه «شَعَرَ» در قرآن و جایگاه آن در حوزه معنایی ادراک و معرفت
چکیده فارسی مقاله در قرآن کریم واژگان متعددی برای معنای ادراک و دانایی به‌کاررفته است و واژه «شعر» به‌عنوان یکی از پیچیده ترین این واژگان است که در ترجمه‌های فارسی بیشتر با واژگان دانستن و فهمیدن معادل‌گذاری می‌شود. اما هدف از این نوشتار ریشه‌شناسی و بررسی سیاقی واژه «شعر» برای نشان دادن مؤلفه‌ها و ویژگی‌های جزئی‌تر این واژه است. بر این اساس جستار حاضر ریشه «شعر» را با تکیه‌بر روش‌های زبان‌شناسی تاریخی و منابع زبان‌های سامی، ریشه شناسی نموده و با نگاه جامع به تمام کاربردها در کنار یکدیگر، تحلیل محتوای آیات و استفاده از دستاوردهای مردم‌شناختی در تحلیل گفتمانی آیات قرآن، مورد مطالعه سیاقی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که شواهد ریشه‌شناختی نشان دهنده بازگشت قدمت این واژه به زبان سامی باستان است که از ریشه فرضی شعر (شکافتن و جدا کردن) در همان زبان و آن نیز از ریشه آفروآسیایی (ĉaʕ) به معنای «بریدن» ساخته‌شده است، اما در فضای گفتمانی عرب جاهلی به نحو سرایت معنایی تحت تأثیر واژه شِعر (سروده) قرارگرفته است. کاربرد منفی، عدم کاربرد در جمله وصفیه و اختصاص به ادراک امور مخفی و غیبی از ویژگی‌های کاربردی واژه شعرَ است که تعریف معنای قرآنی شعرَ به‌مثابه «ادراک غیرفرایندی» را توجیه‌پذیر می‌سازد؛ غیرفرایندی بودن ادراک مستلزم افزایش نقش خیال و کاهش نقش فرایندهای زمان‌بر سنجش عقلی است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله قرآن کریم، معناشناسی، ریشه‌شناسی، زبان‌های سامی، مطالعه سیاقی، ادراک، شَعَرَ

عنوان انگلیسی the semantics of ‘šaʕara’ (to realize) as a Quranic word and its status in ‎the semantic field of cognition
چکیده انگلیسی مقاله In the holy Quran, several words have been used for the meaning of perception and knowledge; the verb "šaʕara" as one of them in Persian translations more often is equated with words ‘know’ and ‘understand’; but its more detailed components is the issue of this essay that is devoted to two sections of etymological and contextual study. Etymology based on the methods of historical linguistics and sources of Semitic languages, a comprehensive contextual study of all applications alongside each other, content analysis of verses and use of the anthropological achievements in discourse analysis of Quranic verses are the methods used in this article. Etymological evidences suggest that this word dates back to the ancient Semitic language and is made up of the hypothetical root of the "šʕr" (to divide, break open) in the same language and this root is also derived from the Afro-Asian root (ĉaʕ), meaning "cut" but in the Pre-Islamic Arabic discourse it is influenced by the word šiʕr (poetry) by semantic contamination. Negative application, no application in descriptive phrases, devotion to the perception of hidden affairs are the functional features of the term šaʕara that make the definition of the Qur'anic meaning of šaʕara as a " no-process perception" justifiable. No-process perception entails an increase in the role of imagination and reducing the role of time-consuming rational processes.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Quran,semantics,etymology,Semitic languages,contextual study,cognition,‘šaʕara’‎

نویسندگان مقاله علی دهقان | Ali Dehqan
Department of Quranic Science And Islamic ‎Traditions, Humanities school, Tarbiat Modares ‎University, Tehran, Iran
دانشجوی دکتری- گروه علوم قرآن و حدیث- دانشکده علوم انسانی- دانشگاه تربیت مدرس- تهران- ایران

کاوس روحی برندق | Kavoos Roohi Barandaq
Department of Quranic Science And Islamic ‎Traditions, Humanities school, Tarbiat Modares ‎University, Tehran, Iran
گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس تهران- ایران

خلیل پروینی | Khalil Parvini
Department of Arabic Language & Literature, ‎Humanities school, Tarbiat Modares University, ‎Tehran, Iran
گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه تربیت مدرس تهران- ایران


نشانی اینترنتی http://lrr.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-14483-2&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده مقالات علمی پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات