|
|
جستارهای زبانی، جلد ۹، شماره ۵، صفحات ۳۵-۶۵
|
|
|
| عنوان فارسی |
چیدمان سازهها در زبان فارسی متأثر از وزن دستوری: تبیینی پردازش‌محور |
|
| چکیده فارسی مقاله |
بر اساس نظریۀ کنشی ترتیب واژگانی1 و اصول بهره‌وری2 در دستور (Hawkins, 1994, 2004)، چیدمان سازه‌ها‌ی زبانی متأثر از راندمان پردازشی است. به بیان شفاف‌تر، سازهها بهنحوی مرتب می‌شوند که پردازش زبانی را تسهیل کنند. این پژوهش با بهره‌گیری از تکلیف برخط خوانش جمله، با هدف بررسی نقش وزن دستوری در عملکرد حرکت سازهها به جایگاه پسافعلی و تحلیل سطح پردازشی جملات در صورت‌بندی‌های متناظر شکل گرفت. تکلیف پیش‌گفته به‌عنوان الگویی مناسب برای تحلیل سطح پردازشی ساخت‌های نحوی، در محیط نرم‌افزار OpenSesame طراحی شد. دو مجموعۀ 24 جمله‌ای در سه سطح وزنی (سبک، متوسط و سنگین) و دو سطح ساختاری (سازه در جایگاه بی‌نشان پیش‌فعلی و پسافعلی) برای 40 آزمودنی فارسی‌زبان دارای تحصیلات دانشگاهی (سنین 18 تا 40 سال) ـ که به‌شیوۀ تصادفی انتخاب شدند ـ ارائه شد. مجموعۀ نخست شامل جملات دارای بند موصولی و مجموعۀ دوم جملات حاوی سازۀ پسایند‌شده و جملۀ متناظر غیرمقلوب بود. پس از هر جمله، یک پرسش بلی/ خیر مطرح شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS و آزمون تحلیل واریانس تحلیل شد. در وزن دستوری سبک، وقتی سازۀ مورد مطالعه در جایگاه بی‌نشان قرار دارد، سرعت زمان خوانش بهنسبت جملات متناظر پسافعلی بیشتر است، حال آنکه این الگو با افزایش وزن دستوری برعکس می‌شود؛ به بیان دیگر، در وزن دستوری متوسط، حرکت پسافعلی سازهها، به کاهش میانگین خوانش جمله منجر می‌شود. این کاهش به‌مراتب در حالت سنگین معنادارتر است. ترتیب سازهها و گشتار حرکت نسبت به وزن دستوری سازهها حساس است؛ درنتیجه، گرایش سنگینی پایانی در زبان فارسی در رابطه با ساخت‌های پیش‌گفته با انگیزش افزایش راندمان پردازشی تأیید می‌شود. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
واژه‌های کلیدی، ترتیب سازهها، وزن دستوری، پردازش زبانی، اصول بهره‌وری، حرکت دستوری. |
|
| عنوان انگلیسی |
Constituent Ordering in Persian under the Influence of Grammatical Weight: A Processing-based Explanation |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Introduction: In the framework known as processing approach to grammar, it is argued that processing provides a full-fledged functional explanation for all syntactic phenomena including constituent ordering. Linguistic structure is simply built in a way that eases processing difficulty of sentences and results in efficiency of language use. It seems that the operation of that part of the linguistic representation system that leads to formulation of concepts utilizing lexical access procedure is governed by processing mechanisms. The processing mechanisms, as it has put forward by Hawkins (1994) are those that make it possible for humans to recognize (and produce) grammatical structure in a rapid and efficient manner. The formulator is also planned in a way that minimizes the processing load. Therefore, it appears that some ordering regularities and grammatical constraints in word order and syntactic phenomena such as movement are motivated by the flawless performance of this phase of human linguistic processor. According to performance theory and efficiency principles, constituent ordering is influenced by processing efficiency, i.e. the ordering of constituents is intended to facilitate processing. Aim: The research aims to study the processing basis of relativisation and syntactic movement known as scrambling and the effects of grammatical weight in Persian by drawing upon evidence from self-paced reading. Adopting an online reading time paradigm, the research was aimed at studying the role of grammatical weight in likelihood of post-verbal movement and processing loads of pairs of corresponding sentences. Hypotheses: Questions increasing the motivation and triggering initiation of doing this research are how different structural configurations of sentences with identical truth condition modify processing level and if the increase of grammatical weight could result in likelihood of syntactic movement. The final questions are how the movement of grammatically heavy constituents including relative clause and scrambled constituents explained in terms of processing implications. Accordingly, four hypotheses were developed in the course of the research. Method: The aforesaid paradigm, as an efficient experimental technique to assess processing speed of syntactic structures, was designed by Open Sesame Software. Two sets of 24 sentences in three levels of weight (light, medium and heavy) and two structural levels (unmarked preverbal constituent and post-verbal one) were presented to 40 randomly selected Persian-speaking participants (between the ages 18 and 40) with university education. The first set consisted of sentences containing relative clause in two configurations and the second set of pairs of scrambled (post-verbal) and unscrambled sentences. Sentences were followed by a yes/no question. Data was analyzed using SPSS and ANOVA test. Findings: In light level, the mean reading time of sentences with canonical constituent ordering was less than those with post-verbal constituents. However, this trend got reversed by the increase of grammatical weight of the constituent subjected to scrutiny. In other word, the post-verbal movement of constituents resulted in reduction of mean reading time in medium-weight sentences. This decline was markedly more significant in heavy sentences. Conclusion: The ordering of constituents and the likelihood of movement is highly weight-sensitive. As a conclusion, the end-weight principle as an incentive to optimize the processing efficiency was approved in Persian. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Constituent ordering, Grammatical weight, Language processing, Efficiency principles, Grammatical movement |
|
| نویسندگان مقاله |
مجید علایی | majid alaee
general linguistics department, faculty of literature and humanities, bu-ali sina university, hamadan
دانش آموختۀ دکتری، گروه زبان شناسی همگانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه بوعلی سینا (Bu ali sina university)
مهدی تهرانی دوست | mahdi tehrani doost
department of psychiatry, tehran university of medical sciences
استاد، گروه روان پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه علوم پزشکی تهران (Tehran university of medical sciences)
محمد راسخ مهند | mohammad rasekh mahand
general linguistics department, faculty of literature and humanities, bu-ali sina university, hamadan, iran
استاد گروه زبان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه بوعلی سینا (Bu ali sina university)
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-23193-1&slc_lang=fa&sid=14 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|
