جستارهای زبانی، جلد ۸، شماره ۷، صفحات ۲۶۵-۲۸۹
عنوان فارسی چندمعنایی پسوند «-ی» فارسی: کندوکاوی در چهارچوب ساختواژۀ ساختی
چکیده فارسی مقاله هدف از پژوهش پیش­رو آن است که یکی از پربسامدترین پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی، یعنی «-ی» واکاوی و سویه­های گوناگون ساختاری و معنایی/ کارکردی آن بررسی شود. این پژوهش رویکردی ساخت­بنیاد دارد و در چهارچوب نظری ساختواژۀ ساختی است که می­کوشد به روش توصیفی- تحلیلی الگوهای واژه­سازی را بر پایۀ مفهوم «ساخت» و «طرح‌واره‌های ساختی» تبیین نماید و روابط پایگانی و شبکه­ای میان طرح‌واره‌ها و زیرطرح­واره­ها را به­گونه­ای سامانمند نشان دهد. داده­های این پژوهش برگرفته از پیکرۀ ساختواژۀ خود نگارندگان است که بیش از 8000 واژۀ مشتق و مرکب فارسی را در­برمی‌گیرد. در کنار آن، از کتاب فرهنگ بزرگ سخن انوری (1381) نیز استفاده شده است. یافته­های پژوهش گویای آن است که پسوند «-ی» دارای 38 معنا/ کارکرد گوناگون است؛ بنابراین این پسوند قابلیت چندمعنایی بسیار بالایی دارد و همواره معنا/ کارکردهای تازه‌ای را نیز می­پذیرد. چندمعنایی که در اینجا با آن رو­به­رو هستیم، نه در سطح واژه­های عینی، بلکه در سطح طرح‌واره‌های انتزاعی قابل تبیین است و از این رو آن را چندمعنایی ساختی می­نامند. به سخن دیگر، نظریۀ ساختواژۀ ساختی ما را به برداشت و مفهوم تازه­ای از چندمعنایی می‌رساند که همانا چندمعنایی پایگانی (سلسله­مراتبی) و چندمرحله­ای در سطح ساخت­های انتزاعی زبان است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژگان کلیدی، پسوند &،laquo،ی&،raquo،، وندافزایی، ساختواژۀ ساختی، چندمعنایی ساختی، رویکرد ساخت‌بنیاد
عنوان انگلیسی The Polysemy of Suffix “-i”: An Exploration within the Construction Morphology
چکیده انگلیسی مقاله The purpose of the present research is to analyze one of the most frequently used derivational suffixes in Persian, namely "-i", and to examine its various structural and semantic/functional aspects. The study adopts a construction-based approach and, using a descriptive-analytical method, tries to explain the word formation patterns using the notions of "construction" and "constructional schemas" within the framework of Construction Morphology (Booij, 2010, 2015). It then represents the hierarchical and network relationships among constructional schemas and subschemas in a systematic way. The data under study are extracted from the authors own morphological corpus which includes more than 8000 derivational and compound words as well as Farhang-e Bozorg-e Sokhan (The Great Sokhan Dictionary) (Anvari, 2002). The findings of the research show that "-i" has 38 different meanings/functions and thus we can consider this affix an extremely polysemous one which is always susceptible to new meanings/functions. This polysemy is not explainable at the level of words but at the level of abstract schemas, and therefore is called "constructional polysemy". In other words, Construction Morphology theory brings us to a new conception of polysemy: a hierarchical and multi-level polysemy at the level of abstract constructions of language.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Keywords, Suffix “-i”, Affixation, Construction Morphology, Constructional Polysemy, Construction-based approach
نویسندگان مقاله پارسا بامشادی | parsa bamshadi
ph.d student of linguistics, shahid beheshti university, tehran
دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)

فریبا قطره | fariba ghatreh
assistant professor of linguistics, alzahra university, tehran
استادیار زبان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه الزهرا (Alzahra university)

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-12437-1&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات