جستارهای زبانی، جلد ۷، شماره ۴، صفحات ۱۷۵-۱۹۳
عنوان فارسی رمزگان و وجه: دو عامل متمایزکننده در سبک شناسی گفتمانی قصاید ناصرخسرو
چکیده فارسی مقاله در سبک‌شناسی گفتمانی، ادبیات ظرفی است برای بیان اندیشه­ها و عقایدی که فقط به پدیدآورنده آن مربوط نیستند؛ بلکه با محیط و بافتی ارتباط دارند که متن مورد نظر در آن تولید شده است. با این وصف، ادبیات محصول گفتمانی است که در آن بالیده است و محیط، بافت، مسائل فرهنگی و ایدئولوژی مسلط بر دورانی که مولد آن متن خاص است، همگی در رشد و پیدایی آن تأثیرگذار هستند. در ادبیات فارسی، سبک خراسانی محصول گفتمانی است که وجه غالب آن وفور اندیشه­های فلسفی و به‌ویژه خردگرایی است. این دوره با نفوذ اندیشه­های عقلانی و خردورزی همراه است و اشعار ناصرخسرو به‌عنوان یکی از شاعران شاخص و تأثیرگذار و یکی از نمایندگان برجسته ادبیات قرن پنجم، نمونه برجسته­ای از این شاخصه­های فکری محسوب می­شود. نکته قابل توجه در اشعار این شاعر، نفوذ اندیشه­های فلسفی و دینی است؛ به‌طوری که بخش اعظمی از دیوان قصاید او به این مضامین اختصاص داده شده است. در سبک­شناسی لایه­ای قصاید ناصرخسرو، با توجه به وفور مضامین فلسفی و دینی، می­توان سبک خاص این شاعر را تبیین کرد و به این نکته دست یافت که آثار این شاعر نتیجه گفتمان غالب فرهنگی دوره سبک خراسانی بوده که بسامد مفاهیم فلسفی و عقلانی در آن کاملاً چشمگیر است. در این پژوهش، با تکیه بر سبک­شناسی لایه­ای، دو لایه واژگانی و نحوی در تعدادی از قصاید دیوان وی بررسی می­شود تا روشن شود که گفتمان غالب فکری و فرهنگی آن دوره، در نوع سبک واژگانی و نحوی این آثار چه نمودی داشته است. هدف این پژوهش دست یافتن به رمزگان­های مسلط قصاید ناصرخسرو به‌منظور تبیین تأثیر شرایط گفتمانی بر آن‌ها است؛ بنابراین، با بررسی لایه واژگانی، رمزگان­های این قصاید ارائه خواهند شد. این پژوهش در لایه نحوی و بررسی وجوه به‌کاررفته در قصاید مذکور نیز به‌دنبال همین تأثیر است و طبق این بررسی روشن می‌شود که رمزگان­های برجسته اشعار ناصرخسرو و همچنین وجوه به‌کاررفته در آن‌ها تحت‌تأثیر گفتمان فرهنگی عقلانی و خردگرایی دوران مؤلف است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژگان کلیدی، سبک­شناسی گفتمانی،رمزگان،وجه،قصاید ناصرخسرو،سبک­شناسی لایه­ای
عنوان انگلیسی Code and modality: Two distinguishing factors in the stylistic discourse analysis of NaserKhosro's odes
چکیده انگلیسی مقاله In the framework of stylistic discourse analysis, literature is a container to express ideas and concepts which are not only relevant to their creator, but also they are in connection with the context in which the text is produced. Yet, literature is the product of discourse where it is developed and all factors like environment, context, cultural issues and dominant ideology of the period in which the specific text is generated affect the growth and visibility of it. In Persian literature, Khorasani style is the product of discourse that its dominant face is full of philosophical thoughts and particularly rationality. This period is influenced by rational thoughts and intellectuality and NaserKhosro's poems, as one of well- known and effective poets and one of the most noticeable representatives of 5th century literature, is regarded as a dominant sample of this conceptual indicators. Notable point in his poems is the influence of philosophical and religious thoughts, so that a large part of his odes court was devoted to this subject matter. In stylistic layered analysis of this poet's odes, dominant and cultural discourse of Khorasani period in which frequency of philosophical and logical subjects are notable shows specific style of the poet. In this study, based on stylistic layer analysis, in order to specify appearance of dominant- intellectual and cultural discourse of the period in the light of lexical and syntactic style, two layers of vocabulary and syntax of a number of his odes' court are analyzed.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله discourse stylistics,stylistic layer,codes,modality,NaserKhosro&apos,s odes
نویسندگان مقاله فهیمه خراسانی | fahimeh khorasani
ph.d. candidate of persian language and literature, tarbiat modarres university, tehran, iran
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

غلامحسین غلامحسین زاده | gholanhosein gholamhoseinzadeh
associate professor, department of persian language and literature, tarbiat modares university, tehran, iran
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

مریم حسینی | maryam hoseini
professor, department of persian language and literature, university of al-zahra, tehran, iran
استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهر س ، تهران، ایران

محمد سعیدی مهر | mohammad saeedi mehr
professor of philosophy, tarbiat modares university, tehran, iran
استاد فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-1000-3958&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات