جستارهای زبانی، جلد ۷، شماره ۱، صفحات ۳۹-۵۸
عنوان فارسی اطلس گویشی و اندازه‌گیری فاصله‌های گویشی در استان همدان
چکیده فارسی مقاله هدف پژوهش حاضر ارائۀ نمونه­ای از  اطلس گویشی بر مبنای اصول جغرافیای گویشی و اندازه­گیری فاصله­های گویشی بر مبنای اصول گویش­سنجی در نیمۀ جنوبی استان همدان است.  روش: در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی است، از پرسشنامه­ای متشکل از 149 واژه و عبارت و 44 جملۀ پایه مبتنی بر فهرست واژه­های سوادش استفاده شده است. گردآوری داده­ها  به روش میدانی از 15 جایگاه در شهرستان­های اسدآباد، تویسرکان، ملایر، نهاوند و همدان که به روش تصادفی نظام­مند انتخاب­شده­اند، صورت­گرفته است. چهار مقولۀ کلی تحت عناوین واژه­های مربوط به « طبیعت» (10 واژه)، «زمان»، «نسبت خانوادگی» و «اسامی حیوانات» (هر یک 5 واژه) به روش تصادفی برای تهیه اطلس و انجام محاسبات انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. یافته­ها: تنوع و پراکندگی واژگانی در این مقولات در قالب 5 اطلس گویشی متنی-نمادی نشان داده شده است. درصد فراوانی هر گونۀ تلفظی در جایگاه­های مختلف و نیز بیشترین و کم­ترین درصد شباهت بین جایگاه­ها بر مبنای اصول گویش­سنجی و ارائۀ دندروگرام (نمودار درختی) محاسبه شده است. نتیجه­گیری: گویش­های مورد بررسی در 9 خوشه طبقه­بندی می­شوند. کمترین فاصلۀ گویشی بین دو جایگاه 14 و 15 در شهرستان همدان گزارش می­شود. شباهت واژگانی بین این دو جایگاه برابر با 60 درصد است. بعد از آن بیشترین شباهت واژگانی برابر با 56 درصد بین دو جایگاه 8 و 9 در ملایر دیده می­شود. شباهت گویشی بین ملایر و نهاوند بیشتر از سایر شهرستان­ها است. تنوع واژگانی در مقولۀ «طبیعت» بیشترین حد و در  «اسامی حیوانات» کمترین حد است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژگان کلیدی، اطلس گویشی،گویش سنجی،فاصلۀ گویشی،تنوع واژگانی،استان همدان
عنوان انگلیسی Dialect Atlas and Measuring Dialect Distances in Hamedan
چکیده انگلیسی مقاله This article aims at preparing the dialect atlas for southern half of Hamedan province and measuring the distance between dialects according to principles of dialectometry. Method: descriptive-analytic method is used. The data has been gathered from 15 locations through systematic random sampling, in 5 counties of Hamedan, using a questionnaire consisted of 149 words and phrases and 44 basic sentences derived from Swadesh basic concepts list.. 25 words claasified in four main catheories(nature, family, animals, time) have been chosen using random sampling method for this study. Findings: lexical varieties and their distributions have been shown in 5 location symbol Dialect Atlases. The degree of similarity and distance between different locations, the least and most frequent word forms, and the degree of lexical variation in all categories and all locations have been measured. Results: according to distance matrix and the resulted dendogram, the dialects have been classified into 9 groups. The dialect distance between locations 14 & 15 in Hamedan County is the least with lexical similarity of 60 percent. Locations 8 & 9 in Malayer County have also shown great amount of lexical similarity about 56 percent. Lexical similarity between dialects in Malayer and Nahavand are more than other counties. Lexical variation in "nature" category is the highest and in "animals" is the lowest.     
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Key words, Dialect Atlas,dialectometry,dialect distance,lexical variation,Hamedan
نویسندگان مقاله آتوسا رستم بیک تفرشی | atoosa rostambeik tafreshi
assistant professor in linguistics, linguistics department, institute for humanities and cultural studies, tehran, iran
استادیار زبان شناسی، پژوهشکدۀ زبان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-1000-3924&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات