|
|
جستارهای زبانی، جلد ۶، شماره ۴، صفحات ۳۹-۶۸
|
|
|
| عنوان فارسی |
تحلیل فرآیندهای گفتمانی در سوره «قارعه»، با تکیه‌بر نشانه‌شناسی تنشی |
|
| چکیده فارسی مقاله |
هدف این مقاله پیاده‌سازی نشانه‌شناسی تنشی در تحلیل فرآیندهای گفتمانی سوره‌های قرآن کریم است و از این جهت، نخستین کوشش محسوب می‌شود. یک «کلّ معنادار» از دو منظر قابل مطالعه است: ازمنظر «زایشی» که ناظر به مطالعه«فرآیند»تولیدآن است و ازمنظر «تأویلی» که ناظر به تحلیل «ساختار» شکل‌یافته کل معنادار است. نشانه‌شناسی «گفتمان» یا تعبیر تفصیلی «فرآیند گفتمان» به هردو منظر توجه می‌کند؛ زیرا در ساحت تحلیل گفتمان، فرآیند تولید یا «گفته‌پردازی» هم‌پیوند با فرآورده تولیدشده یا «گفته» است. در مقاله حاضر، از چنین منظری به گفتمان سوره‌های قرآن می‌نگریم و برای نمونه، فرآیندهای گفتمانی در سوره «قارعه» را تحلیل می‌کنیم. در روش تحلیل، روشن است که این رویکرد کل‌گرا به گفتمان، از فروکاست و تقلیل‌گرایی در روش فاصله دارد و مسیری تکثرگرا را برگزیده است. بستر نظری روش تحقیق، الگوی تنشی دلالت، از دستاوردهای نشانه‌شناسی پساگریماسی است. این الگوی نظری در بخش اول روش‌شناسی معرفی شده است. بخش دوم روش‌شناسی به تبیین «ساختارهای تنشی گفتمان» و «میدان عملیات گفتمان»، به‌مثابه ابزارهای تحلیلی متناظر و مکمل، اختصاص دارد. «ساختارهای تنشی» شاکله گفتمان را درقالب تنش و هم‌پیوندی فشاره- گستره (قبض- بسط) تحلیل می‌کنند و «میدان عملیات گفتمان» جریان تولید گفتمان را در تحلیل فرآیندهای گفتمانی گسست- پیوست بازمی‌نماید. فرآیندهای گفتمانی سوره قارعه در کلیت آن، مطابق ساختار تنشی نزولی و در جهت گسست گفتمانی پیش رفته است؛ اما گفتمان آیه 10 با ساختار تنشی صعودی و پیوست به فضای گفته‌پردازی، همچون رویدادی خلاف انتظار در فرآیند نزولی- گسستی گفتمان سوره است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
واژگان کلیدی، گفتمان قرآنی،نشانه‌شناسی گفتمان،الگوی تنشی،گسست- پیوست گفتمانی،سوره قارعه |
|
| عنوان انگلیسی |
Tensive Semiotics of Discourse in Surat Al-Qāriah; A New Approach in Semiotics of the Qurānic Discourse |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
A "signifying ensemble" can be studied from two perspectives: in one hand from the perspective of "generative", which refers to the process of production and its schematization, and on the other hand from the perspective of "interpretation", which refers to the structure of this significant ensemble . Semiotics of discourse refers to the both of these perspectives, because the discourse implies the process of utterance producing correlated to its structure. In this paper we have studied the discourse of Surat al-Qariah from this point of view. On method, this study is based on "tensive semiotics" (or tensive model), which is introduced in the post-Greimasian semiotics. First, the tensive model has been described in brief, second, the "tensive schemas of discourse" and "instance of discourse" as homologous analytical tools have been introduced. The tensive schemas represent intensive (emotive) and extensive (cognitive) valencies of the discourse, and the instance of discourse represents the trajectory of the discourse generation by two fundamental discursive actions: engagement and disengagement. In semiotic analysis of the discourse of surat al-Qāriah based upon the tensive model, it is depicted that the tensive schema of surat al-Qāriah is correspond with decadence model. But the the verse 10 is considered as an unexpected event in the discursive trajectory of the Surah: its ascending tensive discourse and the gegement discursive act in returning to the enunciative domain schematize this discursive unexpected event. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Qurānic discourse,Semiotics of discourse,tensive model,discursive gagement,Surat al-Qariah |
|
| نویسندگان مقاله |
احمد پاکتچی | ahmad pakatchi
associate professor of qur amp;rsquo;anic sciences amp; hadith, imam sadiq university, tehran, iran
دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق ع ، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه امام صادق (Imam sadigh university)
حمیدرضا شعیری | hamidreza shairi
associate professor of french language, tarbiat modarres university, tehran, iran
دانشیار زبان فرانسه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)
هادی رهنما | hadi rahnamaa
ph.d. student of in qur amp;rsquo;anic sciences amp; hadith, imam sadiq university, tehran faculty member of payam-e noor, quen, south khorasan, iran
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق ع ، تهران عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، مرکز قائن، خراسان جنوبی، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه امام صادق (Imam sadigh university)
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-1000-3203&slc_lang=fa&sid=14 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|
