جستارهای زبانی، جلد ۶، شماره ۴، صفحات ۲۷۵-۳۰۵

عنوان فارسی بررسی نظام واژه‌بستی ضمیری در تاریخ زبان فارسی و علل تحول آن
چکیده فارسی مقاله "تحول نحوی روی نمی¬دهد مگر این¬که بتوان نشان داد علتی داشته¬است"(لانگوباردی:2001، 278). تحول زبانی مرتبط با واژه¬بست¬های ضمیری زبان فارسی که به لحاظ تاریخی در جایگاه دوم جمله ظاهر می¬شده¬اند در سه حوزه رخ داده¬، در نتیجه، این زبان به سه الگوی ساختاری-رده¬شناختی زیر دست¬ یافته¬است: الف) حرف¬اضافه+واژه¬بست در حالت متممی ب) اسمی+واژه¬بست در حالت اضافی و ج) مجاورت فعل متعدی صرفاَ در حالت مفعول مستقیم. این بررسی در چارچوب باورهای مطرح در دستور زایشی چامسکی و با هدف کشف علل تحول نظام واژه¬بستی ضمیری فارسی و در نهایت دستیابی این زبان به سه الگوی فوق صورت می¬گیرد؛ بررسی درزمانی نشان می¬دهد که چند عامل به صورت متوالی، و نه موازی، در تحول این نظام دخالت داشته-اند: اولاَ، برخی از تحولات ساختواژی تاریخی و تلاش گویشوران در جهت رفع ابهام ناشی از این تحولات، زمینه¬ساز اصلی تغییرات ساختاری دیگر شده¬است؛ ثانیاَ، پس از زمینه¬سازی¬های خاص ساختواژی، الگوهای الف و ب به قیاس از الگوهای زبانی از پیش موجود و تعمیم آنها تثبیت شده¬است؛ الگوی ج نیز در نتیجه¬ی بازتحلیل مکرر جایگاه واژه¬بست در جمله پدید آمده¬است؛ این الگو می¬تواند گویای مقطعی از روند دستوری-شدن این عناصر باشد که تحولات ساختواژی و فرایند بازتحلیل در برهه¬ای از تاریخ این زبان به آن سرعت بخشیده¬است. در پایان، تماس با زبان عربی نیز به عنوان عامل تسریع کننده¬ی کاربرد الگوهای سه¬گانه¬ی فوق در زبان معیار شناخته شد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله نظام واژه‌بستی،علل تحول،بازتحلیل،بازگزینی پارامتر،تماس زبانی

عنوان انگلیسی Pronominal Clitic System in the Course of Persian History and the Causes of its Change
چکیده انگلیسی مقاله "Syntactic change should not arise, unless it can be shown to be caused"(Longobardi, 2001:278). Historically placed in second position of the clause, Persian Pronominal Clitics behave differently today and appear in three different structural-typological patterns: a) preposition + clitic assigned oblique case; b) nominal + clitic assigned genitive case; and c) immediate adjacency of a transitive verb assigned accusative case. Aiming to discover the causes of Persian's achievement to this trio of patterns, this study was conducted in the framework of Generative Grammar. The diachronic analysis shows that a sequence of some factors has been involved in changing Persian's historical second position Clitic System: firstly, some morphological changes and the speaker's attempt to remove the ambiguities have paved the ground for other structural changes to happen. Secondly, after particular morphological feedings, patterns a & b have been established as a result of analogical generalization of pre-existing linguistic structures. Pattern c has gradually come to existence by frequently reanalyzing the position of clitics in the sentence. This pattern can be a part of the grammaticalization process of Persian clitics that has been accelerated by morphological changes and Reanalysis. As a final step, linguistic contact to Arabic was recognized as an accelerating factor in applying this trio of patterns in Persian Standard Language.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله clitic system, causes of change,reanalysis,parameter resetting,language contact

نویسندگان مقاله ابوالفضل مزینانی | abolfazl mazinani
ph.d. candidate in general linguistics, ferdowsi university of mashhad, mashhad, iran
دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه فردوسی (Ferdowsi university)

شهلا شریفی | shahla sharifi
associate professor of linguistics, ferdowsi university of mashhad, mashhad, iran
دانشیار زبان شناسی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه فردوسی (Ferdowsi university)


نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-1000-8305&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات