جستارهای زبانی، جلد ۵، شماره ۵، صفحات ۶۵-۹۴
عنوان فارسی لایه‌های مورد بررسی در سبک‌شناسی انتقادی داستان کوتاه و رمان
چکیده فارسی مقاله محمد تقی بهار با انتشار تاریخ تطوّر نثر فارسی (1331) آغازگر سبک­شناسی تاریخی در ایران است و شیوه وی تا به امروز ادامه یافته است. برای خروج از وضعیت رکودی که سبک­شناسی نثر فارسی بدان دچار است، یکی از راه حل­هایی که در این مقاله پیشنهاد می­شود، به­کارگیری شاخه­های جدید سبک‌شناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی است. به منظور برداشتن گامی در این‌باره، در مقاله حاضر سبک­شناسی انتقادی را به­عنوان یکی از شاخه­های جدید، مورد توجه قرار می‌دهیم و به­طور خاص به لایه­های سبکی قابل بررسی در سبک­شناسی انتقادی داستان کوتاه و رمان می‌پردازیم. پرسش اساسی­ای که پژوهش حاضر به آن می­پردازد، این است که در بررسی انتقادی سبک داستان کوتاه و رمان چه متغیّرهای سبکی­ای را می­توان مطرح کرد که منجر به کشف ایدئولوژی و رابطه قدرت در متن شود؟ برای پاسخ­گویی به پرسش ذکر‌شده، بررسی داستان و رمان را در کلان­لایه­های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون­سازی، میزان تداوم کانون­سازی (کانونی‌سازی متغیر و چندگانه) و جنبه­های کانون‌سازی (جنبه ادراکی: زمان؛ ترتیب، دیرش، بسامد و مکان؛ دیدی پرنده­وار و کلی یا دیدی جزئی­نگرانه و درشت­نما، جنبه شناختی و جنبه ایدئولوژیکی) و نیز خردلایه­های واژگانی، نحوی، کاربردشناسی و بلاغی را در ارتباط با لایه بیرونی آن (بافت موقعیتی متن) مورد توجه قرار می­دهیم. با این هدف که به‌کارگیری شاخه‌های جدید سبک­شناسی در بررسی متون ادب فارسی مورد توجه قرار گیرد. گفتنی است بسیاری از معیارها و مؤلفه‌های سبکی مطرح‌شده در این مقاله را در مطالعه ویژگی­های سبکی دیگر شاخه­های ادبیات داستانی: اسطوره، قصه، حکایت و رمانس نیز می­توان به کار گرفت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژگان کلیدی، سبک­شناسی انتقادی،داستان کوتاه،رمان،مؤلفه‌های سبکی،کلان لایه‌های روایی
عنوان انگلیسی The Arguable Stylistic Layers in Critical Stylistics of Short Story and Novel
چکیده انگلیسی مقاله Mohammad Taghi Bahar is the initiator of historical stylistics in Iran by publishing "Tarikhe Tatavor e Nasre Farsi" (the Evolution of Farsi Pose) (1331/1952), and his manner has been followed so far. To exit the recession with which Farsi prose stylistics is afflicted, one of the solutions suggested in this article is applying the new branches of stylistics and retrieval of the suitable tools for analyzing Persian texts. To reach this goal, we will consider critical stylistics as one of the new branches, and specifically discuss the arguable stylistic layers in the critical stylistics of short story and novel. The basic question processed in this study is that what stylistic variables could be discussed in critical investigating of short story and novel styles, which leads to discovering the ideologies and power relations in the texts. To answer the question, we will consider studying story and novel in textual and narrative macro-layers by analyzing focalization; the level of persistence of focalization and the facets of focalization (perceptual facet: time, order, duration, frequency, and space; an overall and eye-bird's view or a partial and close-up view, cognitive and ideological facets), and lexical, syntactic, pragmatic and rhetorical micro-layers in relation with its external layer (situational context). The aim will be applying the new branches of stylistics in studying Farsi literature texts; many of the stylistic criteria and features discussed in this article could be applied in studying the style of other branches of narrative literature, e. g. myth, fiction, allegory and romance.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Critical stylistics,short story,novel,Stylistic criterias,Narrative macro-layers
نویسندگان مقاله مریم درپر | maryam dorpar
ph.d., department of persian language and literature, ferdowsi university of mashhad, mashhad, iran
دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه فردوسی (Ferdowsi university)

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-14-1000-9569&slc_lang=fa&sid=14
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات