---

ادبیات تطبیقی از دهۀ هفتاد میلادی بر اساس نظریات رنه ولک و هنری رماک پا به عرصۀ جدید مطالعات بینا‌رشته‌ای نهاد. مطالعۀ ارتباط بین ادبیات و هنر، مانند ادبیات و نقاشی، یکی از عرصه‌هایی است که توجه پژوهشگران ادبیات تطبیقی را در چند دهۀ اخیر به خود جلب کرده است. در این نوشتار کوشیده‌ایم با بررسی شعر و نقاشی سهراب سپهری، ارتباط بین ادبیات و هنر را روشن کنیم. آنچه در این پژوهش بینارشته‌ای تحلیل می‌شود، مفاهیم ایستایی و پویایی است که در بیان نوشتاری شعر و بیان تصویری نقاشی به روش‌های متفاوتی رخ می‌نماید. هرچند اهمیت این پ‍‍ژوهش در بینارشته‌ای‌بودن آن است، منظر جدیدی برای درک بهتر اشعار و نقاشی‌های سهراب سپهری می‌گشاید. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا با تبیین چارچوب نظری و روش تحقیق، راه را برای مطالعات بینارشته‌ای در این حوزه از قلمرو ادبیات تطبیقی بگشایند.

---

مولانا جلال‌الدین و والت ویتمن را می‏توان از بزرگ‏ترین و تأثیرگذارترین شاعران جهان به‌ شمار آورد. نیکلسون، مولانا را بزرگ‏ترین شاعر عارف دوران معرفی می‏کند و سازمان ملل سال ۲۰۰۷‌م را به نام مولوی نام‏گذاری می‏کند. والت ویتمن نیز گرایشی عارفانه داشت و پدر شعر نو آمریکا لقب گرفته است و در کنار امرسون و تورو، ستون سوم تثلیث جنبش «تعالی‏گرایی ادبی» را شکل می‏دهد. با وجود تفاوت‌های زبانی، فرهنگی، زمانی و مکانی، هر دو شاعر زبان و نطق را برای بیان مفاهیم متعالی و معنوی ناتوان می‌بیند و ناگزیر مخاطب را به سکوت و خموشی دعوت می‏کنند. بدون شک، دو شاعر در بن‌مایۀ «سکوت» تفاوت‌هایی نیز با هم دارند که ریشه در فرهنگ و زبان آن‌ها دارد. مولانا بی‌پروا به نفی زبان پرداخته تا جایی که تعدادی از غزلیات وی به خموشی ختم می‏شوند. ویتمن نیز جسته‌وگریخته از خموشی دم می‏زند، اما «خموشی» وی نه در کلام، بلکه در دعوت برای یکی‌شدن با طبیعت است. نگارندگان این مقاله برآنند تا با استفاده از نظریۀ «تشابهات بدون ارتباطات» و «قرابت معنوی» فرهنگ‌ها در قلمرو ادبیات تطبیقی به بررسی بن‌مایۀ سکوت و خموشی در اشعار این دو شاعر بپردازند.

---

بی­تردید ترجمه می­تواند موجب ابداع و نوآوری ادبی شود. معمولاً دوره­های مهمِ نوآوری ادبی اغلب از پی دوره­های فعالیت فشرده ترجمه می­آیند. با این‌که اندیشه­های نو، انواع ادبی جدید و ساختارهای تازه از طریق ترجمه ایجاد می­شوند، ولی متأسفانه، تا همین اواخر، تطبیقی‌گران چندان به آن اهمیتی نمی­دادند. رباعیّات عمر خیّامِ فیتزجرالد در مسیر پذیرش به اشعار بدبینانه­ای تبدیل شدند و نسلی را مخاطب قرار دادند که با شک، بدبینی، تقدیرگرایی و اغتنام فرصت در نیمۀ دوم قرن نوزده دست به گریبان بودند. بنابراین، این ترجمه هم به‌عنوان اثری از ادبیات مشرق­زمین و هم به‌صورت گفتمانی موافق با فضای ادبی این دوره مورد استقبال قرار گرفت. تأثیر این اشعار چنان بود که از یک‌سو الگویی برای نسل جدیدی از شاعران محسوب می­شد که سعی داشتند شک، بدبینی، تقدیرگرایی را به دست­مایه­ای مناسب برای شعر پیشامدرن تبدیل کنند. از دیگر‌سو، این ترجمه معیاری برای مترجمان آینده بود؛ زیرا ظرفیت­های شعر فارسی را به خوانندگان انگلیسی­زبان عرضه می­کرد. جستار حاضر درصدد است تا نشان دهد که این ترجمه در چگونگی شکل­گیری شعر پیشامدرن انگلیسی، از حیث فرم و محتوا، به‌ویژه شعر هاوسمن، نقش داشته است. جوان شراپ­شایری هاوسمن با رباعیّات فیتزجرالد اشتراکات انکارناپذیری، مانند بی­ثباتی و ناپایداری جهان، فرصت­جویی و عشرت­طلبی، بدبینی و نومیدی دارد.

---

این پژوهش نقد تقابل ها و تنش هایی است که در سفرنامه های زنان غربی به چشم می خورد. ژانر سفرنامه نویسی همیشه در حاشیه پژوهش های ادبی بوده و در این میان ، سفرنامه های زنان به لبه های بیرونی این حاشیه رانده شده است. چون در جوامع مردسالار ادبیات زنان از جایگاهی که ادبیات مردان از آن برخوردارند، همواره محروم بوده است. زنان غربی که از منظر نژادی در جرگۀ استعمارگران و از منظر جنسیتی در جرگۀ استعمارشدگان قرار داشتند نمی توانستند همانند مردان از موضع قدرت سخن بگویند و بدین سان در تقابل گفتمان استعمار و گفتمان زنانگی جایگاهی متزلزل و نامطمئن داشتند و تنش ها و تعاملاتی را در متون خود به تصویر می کشند که غالبا در متون سفرنامه های مردان غربی به چشم نمی خورد. ردپای این تنش ها را می توان در تصاویری که سیاحان زن غربی از شرق ارائه می دهند دنبال کرد و نقش آنها را در شکل گیری هویت و جایگاه زنان انگلیسی در گیر و دار تضاد بین گفتمان استعمار و گفتمان زنانگی در قرن نوزده بررسی کرد.

---

دیوارنوشته ها که از آنها با نام گفتمان خاموش نیز یاد می شود، منعکس کننده جایگاه های متفاوت زنان و مردان در ساختار اجتماعی هستند. از این رو، مطالعه دیوارنوشته ها می تواند اطلاعات مهمی را در ارتباط با ویژگی های زبانی و اجتماعی نویسندگان نامشخص شان فراهم کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل جامعه شناختی–زبانی موضوع و سبک نوشتاری پیکره ای از دیوارنوشته های فارسی دانشجویان دختر و پسر در محیط دانشگاه است. برای این منظور، مجموعاً ۶۴۰ دیوارنوشته (۳۲۰ دیوارنوشته مربوط به دختران و ۳۲۰ دیوارنوشته مربوط به پسران) در بازه زمانی یک ماهه از محیط خوابگاه دختران و پسران و نیز سالن مطالعه دختران و پسران در کتابخانه مرکزی دانشگاه سیستان و بلوچستان جمع آوری گردیدند. نتایج این پژوهش نشان داد که این دیوارنوشته ها در موضوعات «عشق، درخواست کمک از خدا، ناامیدی و افسردگی، اعلام حضور، بیان آرزو، ذکر تاریخ و زمان، توهین، شعر، شوخی و بیان دوستی» مشترک بودند، اما «مطالب درسی» فقط توسط دانشجویان دختر و «نصیحت کردن و نگرانی مالی» فقط توسط دانشجویان پسر به کار برده شده بودند. همچنین، تحلیل موضوعی دیوارنوشته ها نشان داد که دانشجویان پسر غالباً به دنبال «تثبیت قدرت» و «جایگاه برتر» و دانشجویان دختر در صدد ابراز «احساسات عاطفی» و «ایجاد همبستگی» بودند. همچنین، نتایج به دست آمده در ارتباط با سبک نوشتاری به کاررفته در هر دو گروه دیوارنوشته ها نشان داد که دختران به استفاده از گونه زبانی گسترده گرایش داشتند و از این رهگذر، نسبت به دانشجویان پسر دارای برتری زبانی بودند.

---

ندارد

---

چکیده ماش (Vigna radiata) گیاهی یکساله است و به خانواده Fabaceae تعلق دارد. جوانه­زنی روشی مرسوم و ارزان برای بهبود خواص تغذیه­ای بقولات عنوان شده ­است. جوانه ماش یکی از محبوبترین این محصولات به­شمار می­آید. این جوانه غنی از پروتئین (۳۳-۲۰%) بوده و منبع مناسبی از اسیدهای چرب ضروری، توکوفرول­ها، استرول­ها، قندها و اسیدهای آلی می­باشد. در این مطالعه تغییر در ترکیبات شیمیایی، خاصیت ضد اکسندگی، میزان کل ترکیبات فنولیک، مقدار عناصر اساسی، میزان آسکوربیک اسید و اسیدهای آلی موجود در بذر ماش، بذر خیسانده شده ماش در آب و جوانه ماش در طی ۴ روز فرایند جوانه­زنی (هر ۲۴ ساعت نمونه­برداری) اندازه­گیری و نوع اسیدهای چرب موجود در آن نیز شناسایی شد. نتایج حاصل افزایش معنی­دار محتوی رطوبت، پروتئین و خاکستر نمونه­ها و کاهش میزان چربی و کربوهیدرات به سبب مصرف آنها در طی فرایند جوانه­زنی را نشان داد. میزان ترکیبات فنولیک و خاصیت ضد اکسندگی در جوانه چهار روزه ماش در مقایسه با بذر آن به ترتیب ۵/۲ و ۵/۱ برابر شد. میزان اسید آسکوربیک در طی دوره جوانه­زنی از ۹/۸ به ۶/۱۹ درصد رسید و میزان اسیدهای آلی نیز به ­طور معنی­داری افزایش نشان داد. آنالیز ترکیب اسیدهای چرب نشان داد که جوانه ماش حاوی ۱۷% اسید لینولنیک و ۳۶% اسید لینولئیک است و این محصول می­تواند به عنوان یک منبع غنی از امگا-۳ به شمار آید. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر ارزش تغذیه­ای بسیار بالای جوانه ماش و اهمیت مصرف آن می­باشد.

---

نظر به مصرف بالای فرآورده های گوشتی، گزارشاتی مبنی بر انجام تقلبات در برخی از تولیدات وجود دارد. با توجه به اهمیت روش های بافت شناسی در شناسایی نوع بافت های بکار رفته در این فرآورده ها، این تحقیق جهت بررسی کمی و کیفی بافت های غیرمجاز احتمالی به کار رفته در سوسیس های موجود در بازار با استفاده از دو روش رنگ آمیزی معمولی و اختصاصی بافت شناسی انجام گرفت. در این تحقیق نمونه های مختلف سوسیس خریداری و ۱۲ قطعه از هر نمونه در محلول فرمالین ۱۰% بافری تثبیت گردید. پس از انجام مراحل معمول بافت شناسی برای آماده سازی بافت ها، مقاطع با استفاده از روش رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین و روش تری کروم ماسون، رنگ آمیزی شدند. بافت ‌های غیرمجازی از قبیل غده بزاقی، کام نرم، عضله قلبی، آئورت، مو، پوست، استخوان و غضروف، در برخی از نمونه‌ ها مشاهده گردید. دو بافت استخوان و غضروف شفاف به ترتیب با فراوانی ۴۱,۷ و ۵۴.۲ درصد، بیشترین فراوانی را داشتند. با استفاده از رنگ آمیزی اختصاصی تری کروم ماسون تشخیص بسیاری از بافت ها به خصوص بافت های همبندی و قطعات کوچک آنها، بهتر امکان پذیر بود. بر طبق این نتایج، استفاده از روش های بافت شناسی، بخصوص روش رنگ آمیزی تری کروم ماسون، روش منلسبی جهت تشخیص کیفی و کمی بافت های غیر مجاز در فرآورده های گوشتی حرارت دیده می باشد.

---

در این مقاله تماس مستقیم آب داغ با هوای سرد برای جریان همسوی رو به پایین درون لوله عمودی بررسی شده است. آزمایش‌ها در شرایط جریان آشفته، برای لوله‌هایی به طول ۱، ۱,۵ و ۲ متر و قطر ۰.۰۲۱متر انجام شده است. در آزمایش‌ها دمای آب داغ از ۳۵ تا ۵۰ درجه سلسیوس و دمای هوا از ۲۵ تا ۳۵ درجه سلسیوس تغییر داده شده‌اند. سرعت هوا در آزمایش‌های مختلف، در مقادیر ۳، ۵، ۷، ۹ و ۱۱ متر بر ثانیه، و نرخ‌های جریان مایع ۵، ۸ و ۱۰ لیتر بر دقیقه تغییر داده شدند. الگوی جریان دوفازی بصورت حلقوی در لوله، تشکیل شده است. سطح تماس بین آب و هوا، با استفاده از تابش نور لیزری صفحه‌ای در مسیر جریان و عکس‌برداری و پردازش تصویری آن بدست آمده است. آزمایش‌ها نشان داده است که انتقال حرارت از آب داغ به هوای سرد با افزایش نرخ جریان هوا افزایش پیدا می‌کند. بیش از ۸۰ درصد حرارت، از طریق تبخیر و کمتر از ۲۰ درصد، از طریق جابجایی منتقل می‌شود. در هر سه لوله، با افزایش نرخ جریان مایع، عدد ناسلت کاهش پیدا می‌کند. در تمامی دماها، عدد ناسلت با افزایش طول لوله کاهش یافت. مقادیر عدد ناسلت آزمایشگاهی، با مقادیر تجربی بدست آمده برای لوله‌های صاف مقایسه شدند. در نهایت، روابط اصلاحی برای عدد ناسلت ، با برازش داده‌های آزمایشگاهی بر روی روابط مربوط به لوله‌های صاف، بدست آمد. رابطه پیشنهادی برای انتقال حرارت، عدد ناسلت را با میانگین خطای ±۱۵.۲۶% ، پیش‌بینی کرد.

---

---

روش ته نشینی ضد حلال، یکی از روش­های مطلوب تولید نانوذرات کلوئیدی از ترکیبات غذایی است. هدف از این مطالعه، تولید نانوذرات جامد کلوئیدی بر پایه موم زنبور عسل و موم استخراجی از بره موم به روش ته نشینی ضد حلال است. به این منظور، اثر عوامل مختلف شامل نوع حلال (اتانول مطلق و ایزوپروپانول)، نوع امولسیفایر (پلی­سوربات ۸۰، کازئینات سدیم و مخلوط ۱ به ۱ آنها) و نوع ماده لیپیدی (موم و موم استخراجی از بره موم) بر پارامترهای اندازه ذرات، شاخص پراکندگی ذرات و راندمان تولید آنها به روش ته نشینی ضد حلال مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل، کمترین اندازه ذرات متعلق به حلال اتانول مطلق (۲۰۵ نانومتر) و امولسیفایر کازئینات سدیم (۱۹۲ نانومتر) می­باشد. نوع امولسیفایر به صورت خطی و نوع امولسیفایر/ نوع حلال به صورت اثر متقابل بر شاخص پراکندگی ذرات اثر معنی­داری (۰۵/۰ p<) داشتند. شاخص پراکندگی ذرات تهیه شده در هر دو نوع موم کمتر از ۲۱/۰ و در حد مطلوب بود. نتایج حاصل از راندمان تولید ذرات نشان دادند که استفاده از مخلوط امولسیفایرها، حلال اتانول و موم بیشترین راندمان تولید (به ترتیب ۹۲، ۹۳ و ۹۰ درصد) را دارا هستند. مطابق نتایج حاصل از اثر متقابل عوامل بر راندمان تولید، مخلوط امولسیفایرها فارغ از نوع حلال و نوع موم مورد استفاده، بالاترین راندمان را نشان داد. هم‌چنین، نانو ذرات موم تهیه شده با استفاده از حلال اتانول (حدود ۵/۹۱ درصد)، بیشترین راندمان تولید را نسبت به ذرات تولید شده از هر دو نوع موم با حلال ایزوپروپانول دارند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که روش ته نشینی ضد حلال می‌تواند به عنوان یک روش کارآمد برای تولید نانوذرات جامد لیپیدی مورد استفاده قرار گیرد. هم­چنین مشخص گردید که موم و موم استخراجی از بره موم از پتانسیل خوبی برای تهیه نانوذرات لیپیدی برخوردار هستند.            

---

---

اخیرا تولید محصولات تخمیری به دلیل فواید سلامت­ بخش آن به طور چشم­گیری مورد توجه قرار گرفته است. دوینه یک فرآورده تخمیری شیری-غلاته است که غالبا در مناطق غرب ایران به صورت سنتی تهیه می­شود. هدف از این مطالعه بررسی افزودن  ۸% شلغم، ۸% کدو حلوایی به عنوان مکمل مغذی و مقادیر متفاوت خمیرترش ۰، ۰,۵ و ۱% جهت دستیابی به فرمولاسیونی بهینه با بافت مناسب و فلور میکروبی پایین در طی ۹ روز تخمیر بود. نتایج نشان داد که تیمارهای شلغم، کدو حلوایی و مخمر نانوایی باعث بهبود بافت و کاهش فلور میکروبی دوینه شدند. در نمونه­های دوینه حاوی مکمل مغذی و مخمر نانوایی، ویسکوزیته افزایش یافت و متقابلا رشد باکتری­های بیماری‌زا و  pHکاهش معنی­داری (p<۰,۰۵) نسبت به نمونه شاهد در طی زمان تخمیر نشان داد. در حالیکه جذب آب و روغن اختلاف معنی­داری (p<۰,۰۵) در نمونه­ها نشان نداد. براساس نتایج، فرمولاسیون حاوی ۱% مخمر نانوایی و ۸% شلغم به دلیل بافت بهتر و کنترل بهتر فساد میکروبی پیشنهاد می­شود.
 

---

---

هدف از این پژوهش بررسی ویژگی­های شیمیایی و میکروبی شیره خرما طی مراحل مختلف تولید از ماده اولیه تا محصول نهایی می­باشد. مقادیر ماده جامد محلول، pH، اسیدیته، قند کل و احیاء کننده، محتوای ترکیبات پلی فنولی، فعالیت آنتی اکسیدانی و شمارش میکروبی اندازه گیری شده و تعیین نوع میکروارگانیسم­ها بر اساس ویژگی­های فنوتیپی در مراحل مختلف تولید انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد طی مراحل شفاف سازی و تغلیظ شربت به تدریج pH کاهش و اسیدیته، قند کل، قند احیاء کننده و ماده جامد کل افزایش یافت و در شیره به حداکثر خود رسید. مقایسه شیره سنتی با شیره تولیدی کارخانه pH بیشتر و اسیدیته، قند کل و احیاء کننده، ماده جامد کل، ترکیبات پلی فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی کمتری برای شیره سنتی نشان داد. به طور کلی محتوای ترکیبات پلی فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی در مراحل مختلف تولید به تدریج کاهش یافت به طوری که شیره خرما (۲۷۹ میلی گرم اسید گالیک بر ۱۰۰ گرم نمونه و ۳۳%) به طور معنی داری محتوای ترکیبات پلی فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی کمتری نسبت به خرما (۳۸۸ میلی گرم اسید گالیک بر ۱۰۰ گرم نمونه و ۵۷%)  نشان داد. نتایج آزمون میکروبی کمترین بار میکروبی برای شیره تولیدی در مقایسه با خرما و شربت­های مختلف را نشان داد. هر چند حضور باسیلوس لیچنی فورمیس در شیره احتمال ترش شدن فرآورده را فراهم می آورد و یافتن راهکاری مناسب برای افزایش مدت زمان ماندگاری محصول در این خصوص ضروری به نظر می­رسد. شیره سنتی بار میکروبی کمتری نسبت به شیره تولیدی نشان داد هر چند باکتری­ باسیلوس لیچنی فورمیس نیز در شیره سنتی با وجود تیمار حرارتی بالا مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده شیره خرما عاری از کلی فرم بود که بیانگر حفظ اصول بهداشتی حین تولید می باشد.
 

---

شروط استثنا که در جامه شرط تحدیدکننده و ساقط‌کننده مسئولیت متعهد جلوه‌گر می‌شوند، گرچه تعهدی تبعی محسوب شده، امّا سراسر تعهد اصلی را تحت تأثیر خویش قرار داده‌اند. این‌گونه شروط تمامی گستره‌ تعهدات (اعم از قراردادی و خارج از قرارداد) را درنوردیده و آثاری بر جای گذارده‌اند که مطالعه این آثار در قراردادها اهمیت می‌یابد. اگرچه در فقه تحت تأثیر نظریه کهن «استحاله اسقاط مالم یجب» پذیرش این شروط با محذور مواجه شده، اما در شرط تبرّی از عیوب یا اسقاط ذمه زوج از نفقه آینده می‌توان رد پایی از پذیرش این گونه شروط را یافت. در حقوق ایران نیز هرچند قانون خاصی در این زمینه وجود ندارد، با این وجود می‌توان از مواد پراکنده دریافت که قانونگذار جز در موارد استثنایی حکم به صحت چنین شروطی کرده است، اما در حقوق انگلیس وضعیت به گونه‌ای دیگر رقم خورده، به نحوی که علاوه بر رویه قضایی پویا در زمینه شروط استثنا و وجود پرونده‌های متنوع، قانونگذار نیز با تصویب قوانین خاص نظیر قانون «شروط غیرمنصفانه»، موجب پیدایش قواعد متنوع، مفید، پویا و جالبی در این زمینه شده‌ است که مطالعه آن برای حقوقدانان و قانونگذار داخلی می‌تواند مفید باشد.

---

---

تغییرات سریع و گستردۀ محیطی، نظام­های سنّتی راهبردپردازی را با چالش مواجه ساخته و آینده ­نگاری راهبردی به دلیل انعطاف پذیری در برابر بدیل­های متغیّر آینده، با استقبال روز افزونی از طرف سازمان­ها روبرو شده است. این پژوهش در پی توسعه مرحله راهبردپردازی در فرایند آینده ­نگاری راهبردی برای سازمان­ها است و از لحاظ هدف، تحقیقی توسعه ­ای به شمار می­آید. روش کلی تحقیق از نوع کیفی می­باشد. ابتدا مبتنی بر تحلیل و تفسیر ادبیات و پیشینه پژوهش، ۱۹ مورد الزامات و گام­های توسعه گزینه­ های راهبردیِ مستخرج از فرایند آینده­ نگاری راهبردی ارایه شدند. سپس به کمک تکنیک دلفی، فهرست موارد ارایه شده مورد اعتبار سنجی قرار گرفت. بر پایه رأی همگرای خبرگان در مرحله دوم دلفی، مقبولیت علمی و کاربردی همه موارد و برازش کلی آنها مورد تایید واقع شد. در پایان بر اساس الزامات و گام­های ارایه شده، به مدیران پیشنهاد شد که ۲۶ گونه گزینه راهبردی یکپارچه ارایه شده در این تحقیق را در فرایند خلق راهبرد برای سازمان­های خود ملحوظ نمایند. نوآوری این تحقیق، ارایه شیوه­ای برای خلق گزینه­ های راهبردی در فرایند آینده‌نگاری راهبردی است، که علاوه بر حفظ ماهیت مبتنی بر "مزیت رقابتی" راهبرد، با رویکردی یکپارچه در بُعد زمان و مکان، تمام فرصت­ها، تهدیدها، ضعف­ها و قوت­ها را با دو رویکرد "پیش ­فعالانه و فرافعالانه" لحاظ می­نماید و گزینه ­های راهبردی را بصورت یکپارچه در سه افق کوتاه، میان و بلند مدت در کنار یکدیگر ترسیم می­کند.

---

بانک­ها به دلیل نقش خاصی که در اقتصاد کلان دارند و نیز به دلیل این که مجموعه منحصر به فردی از خدمات را به سطح عموم جامعه ارائه می­دهند، توجه قانونگذاران را به خود جلب کرده­اند. توجه به ورشکستگی بانک­ها و تأثیرات بسیار منفی آن به ویژه از بحران بزرگ اقتصادی که در سال ۱۹۲۹ در آمریکا شروع شد و پس از آن به تمام دنیا سرایت کرد، آغاز شد و قانونگذاران به این نتیجه رسیدند که مقررات عام ورشکستگی شرکت­ها برای رسیدگی به ورشکستگی بانک­ها کفایت نمی­کند. بنابراین، در اکثر نظام­های حقوقی دنیا هنگامی که یک شرکت تجاری ورشکست شود، بر اساس مقررات عام ورشکستگی به آن رسیدگی می­شود؛ اما اگر یک بانک ورشکست شود سعی شده است با توجه به ماهیت خاص و متفاوت بانک­ها در اقتصاد کشور و تفاوت­هایی که با سایر شرکت­های تجاری دارد، مقررات خاصی برای ورشکستگی آن­ها در نظر بگیرند. ایالات متحده آمریکا از جمله نظام­هایی است که در آن مقررات راجع به ورشکستگی بانک­ها با مقررات حاکم بر ورشکستگی شرکت­ها به طور کامل تفاوت دارد. در حقوق ایران هر چند مانند حقوق آمریکا نظام ورشکستگی بانک­ها به طور کامل از نظام ورشکستگی شرکت­ها جدا نیست، اما در صورتی که بانکی ورشکست شود، مقررات قانون تجارت در زمینه ورشکستگی، مقررات عام محسوب می­شوند و سایر مقررات پولی و بانکی، مقررات خاص به حساب می­آیند و نتیجه این است که در صورت سکوت مقررات خاص، مقررات عام قانون تجارت در زمینه ورشکستگی اعمال می­شود.
 

---

ایالات متحده آمریکا در زمینه بیمه کردن سپرده­های بانکی پیشتاز بوده است و بیمه سپرده­ها در سال ۱۹۳۳ با تشکیل «شرکت بیمه سپرده فدرال» شکل رسمی به خود گرفت، اما در حقوق ایران نظام بیمه سپرده­ها با تصویب ماده ۹۵ قانون برنامه پنجم توسعه، مصوب ۱۳۸۹ پایه­گذاری شد و صندوق ضمانت سپرده­ها در سال ۱۳۹۲ تشکیل شد. به دلیل همین تفاوت سابقه در حقوق آمریکا و ایران، نظام بیمه سپرده­ها هر چند شباهت­هایی با هم دارند، اما تفاوت­های میان آن­ها بیش­تر است.  در حقیقت، شرکت بیمه سپرده فدرال علاوه بر این که نقش بیمه­گر سپرده­ها را دارد، یکی از ناظران اصلی نظام بانکی ایالات متحده محسوب می­شود و بنابراین، با نظارت مستمر خود باعث جلوگیری از وخیم شدن وضعیت مالی بانک­ها می­شود. همچنین، اگر شرکت مذکور وضعیت بانکی را نامطلوب ببیند، این اختیار را دارد که خود را به عنوان مدیر تصفیه بانک منصوب کند و از تعمیق وضعیت نامناسب بانک جلوگیری کند، اما در حقوق ایران وظیفه صندوق ضمانت سپرده­ها زمانی شروع می­شود که بانکی ورشکست گردد.تحقیق حاضر تلاش کرده است با رویکردی تطبیقی به بررسی نهاد بیمه سپرده در حقوق آمریکا و ایران بپردازد و در نهایت، پیشنهادهایی جهت تقویت نهاد مذکور در حقوق ایران ارائه دهد.