جستجو در مقالات منتشر شده
۱ نتیجه برای واژه‌های کلیدی: گویش خانیک
زهرا اختیاری،
دوره ۹، شماره ۶ - ( ۱-۱۳۹۷ )
چکیده
روستای تاریخی خانیکِ گناباد گویشی کهن و دستنخورده دارد. در این گویش افعال و کلمههایی وجود دارد که در دیگر گویشها یا اثری از آنها نیست یا بهندرت دیده میشود؛ از جمله آنها فعلهای ساختهشده از مصدر «ماْیستَاْ» است که ساختها و زمانهای مختلف آن در نقش فعل کمکی و مستقل ـ با زمینه ذهنی قبلی ـ در خانیک با بسامد فراوانی رواج دارد. از این مصدر در گویش خانیکی چندین نوع ساخت مضارع و ماضی وجود دارد که بیشتر با ستاکهای فعلی و ساختهای فارسی معیار، تفاوت دارد. این جستار به بررسی ساختهای فعلی رایجِ این مصدر در گویش خانیکی پرداخته است که با هدف حفظ و رواج این فعلها و ارائه روشهایی برای ساخت فعلهای نو و نیز کمک به افزایش نزدیک به پانصد ساخت فعلی در زبان فارسی ارائه میشود. مواد مقاله به روش سنتی و بر اساس گفتوگو با گویشوران کهنسال و بیشتر بیسواد خانیک، پیریزی و سپس تحلیل شده است. در گویش خانیکی تعداد زمانهای رایج از مصدر «ماْیستَاْ» [mæ:jstæ:] از فارسی معیار بیشتر است، بهخصوص که ساختهای این مصدر در فارسی معیار بهکار نمیرود. علاوه بر زمانهای دستوری رایج در فارسی معیار، ساختهای دیگری از ماضی، مضارع و آیندۀ این مصدر معرفی شده است که به احیا و ساخت افعال فراوانی در زبان فارسی کمک خواهد کرد. همچنین، به بیان اختلاف ریشه یا بُن فعلی این مصدر در ماضی و مضارع پرداخته شده است.
