---

یکی از جلوه‌های زبانشناسی شناختی بحث دو یا چند زبانگی است که یکی از مسایل فردی و اجتماعی اکثر کشورهای جهان است در کشور ایران به لحاظ تنوع فراوان زبانی و گویشی و عدم تطبیق زبان مادری دانش‌آموزان با زبان رسمی کشور، نظام آموزشی کشور را بخصوص در سالهای پیش دبستانی و سالهای اول و دوم دبستان با مشکل جدی مواجه ساخته است. لذا شناخت پدیده دو یا چند زبانگی می‌تواند از ضروریات تحقیق در زبانشناسی باشد. تحقیق حاضر با روش تحلیلی ـ‌توصیفی به کنکاش پیرامون پرسشهای زیر می‌پردازد: چگونه دو یا چندزبانگی یک پدیده شناختی محسوب می‌شود؟ مسائل دو زبانگی در بُعد شناختی کدامند و چگونه در زبانشناسی عینّیت می‌یابند؟ نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد، دو یا چندزبانگی یک پدیده چند بعدی است و ابعاد آن می‌توانند زبانشناختی، جامعه‌شناختی، زیست‌شناختی و روانشناختی باشند. دو یا چندزبانگی با هر انگیزه‌ای، خواه فردی خواه اجتماعی از قبیل انگیزه‌های ابزاری، پیوند اجتماعی، اعتبار اجتماعی یک فرایند شناختی در مغز است که در کودکان به عنوان یک پدیده‌ای مثبت ارزیابی می‌شود و در بزرگسالان در بعضی از جنبه‌ها متفاوت از کودکان عمل می‌کند. مسائلی همچون «انتقال» خواه به‌صورت تداخل زبانی مثبت خواه منفی، فرهنگ واژگان ذهنی، فراگیری واژگان در دو زبانه‌ها، از مسائل اصلی چندزبانگی در زبانشناسی می‌باشد.

---

چشم‌انداز زبانی به‌عنوان یکی از شاخه‏های جدید زبان‏شناسی اجتماعی به کاربرد و بررسی علائم و نشانه‏های زبانی به‌صورت نوشتاری در مکان‌‏های عمومی می‏پردازد. با توجه به این تعریف، تمام علائم جاده‏ای، بیلبورد‏های تبلیغاتی، اسم خیابان‏ها، اسم مکان‏ها، علائم تبلیغاتی مغازه‏ها، دیوارنوشته‏ها و غیره چشم‌انداز زبانی یک منطقۀ خاص را تشکیل می‏دهند. هدف از انجام این پژوهش تحلیل، بررسی و رمزگشایی دیوارنوشته‏ها در چارچوب مفهوم چشم‌انداز زبانی است. از آنجا که پدیدۀ چندزبانگی در چارچوب چشم‌انداز زبانی بسیار پراهمیت است، محققان این پژوهش کوشیدند تا بازنمود چندزبانگی را نیز در دیوارنوشته‏های کرمانشاه بررسی کنند. دیوارنویسی پدیده‏ای زبانی ـ اجتماعی و ابزاری برای بیان دل‏‌مشغولی‌ها و اندیشۀ مردم هر جامعه است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ میدانی است که به شیوۀ گردآوری اسنادی (عکس‌برداری)، به مطالعه تعداد ۲۰۰۸ دیوارنوشتۀ شهر کرمانشاه پرداخته است. از میان ۲۰۰۸ دیوارنوشته، ۱/۹۵ درصد دیوارنوشته‏های شهر به فارسی، ۰۸/۳ درصد به عربی و ۵/۱ درصد به انگلیسی است و هیچ دیوارنوشته‏ای به زبان کردی وجود ندارد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دیوارنوشته‏های کرمانشاه بیشتر برگرفته از فرهنگ غیررسمی هستند که توسط تودۀ مردم بر دیوار‏ها نقش بسته‏اند. در بررسی بازنمود چندزبانگی در کرمانشاه و در مقایسۀ سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی، زبان فارسی بیشترین مضامین ارزشی برآمده از فرهنگ رسمی و مضامین تبلیغاتی برآمده از فرهنگ غیررسمی را دربر داشت. دیوارنوشته‏های انگلیسی بیشتر مربوط به نام‏ها بودند و دیوارنوشته‏های عربی نیز مضمون عقیدتی‏ ـ مذهبی داشتند.