دوره 7، شماره 5 - ( 1395 )                   جلد 7 شماره 5 صفحات 47-27 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
hajikhani A, roohi K, dehqan A. “Etymology of “Ilm” (knowledge) as a Quranic word in the Semitic languages”. LRR 2016; 7 (5) :27-47
URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-6733-fa.html
حاجی خانی علی، روحی برندق کاووس، دهقان علی. ریشه‌شناسی واژه قرآنی «علم» در زبان‌های سامی. جستارهای زبانی. 1395; 7 (5) :27-47

URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-6733-fa.html

ریشه‌شناسی واژه قرآنی «علم» در زبان‌های سامی
علی حاجی خانی* 1، کاووس روحی برندق2 ، علی دهقان3
1- استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
2- استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرّس، تهران
3- دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرّس، تهران
چکیده:   (10880 مشاهده)
واژه قرآنی علم در معنای دانستن یکی از معانی محوری در زبان قرآن کریم و محور حوزه معنایی ادراک و دانایی است و ازاین‌رو درک طرز ساخت تاریخی آن نه‌تنها به لحاظ واژه‌شناسی قرآن بلکه به لحاظ درک انسان‌شناختی از فضای نزول قرآن نیز اهمیت داشته و در تفسیر قرآن کارآمد است. این جستار با بهره‌گیری از روش تطبیقی- تحلیلی، معانی متعدد ماده علم را در زبان عربی و سایر هم‌خانواده‌های سامی آن نظیر سبئی، حبشی، عبری، آرامی، سریانی، اوگاریتی و اکدی مورد مطالعه قرار داده و با تاریخ‌گذاری این معانی و بررسی روابط معنایی محتمل، رابطه معنای قرآنی علم (دانایی) را با معانی دیگر مورد پژوهش قرار می‌دهد. در طی تحقیق مشخص شد که اولاً معنای پنهان کردن که در زبان‌های زیرشاخه شمالی مرکزی حضور پررنگ دارد در تضاد با معنای نشان دادن است که در زیرشاخه‌های جنوبی نمود یافته و بدین ترتیب این زوج متقابل قدمتی به اندازه زبان سامی باستان دارند. ثانیاً دو معنای نشانه و دانایی با توجه به زیرمجموعه‌هایی مثل نشان دادن از یک‌سو و یاددادن و متوجه شدن از سوی دیگر معناهای نزدیک به هم محسوب می‌شوند و با توجه به قدمت بیشتر معنای نشانه، معنای دانایی حاصل از آن است. ثالثاً حضور معناهای نوشتن، مهر زدن و امضاء کردن در زیرشاخه جنوبی حاشیه‌ای؛ معنای ‏ پیکرتراشی در زبان اکدی؛ معنای دیدن و نگاه کردن در زبان آفروآسیایی و همچنین نوع مصادیقی که در عربی برای مفهوم نشانه ذیل ماده علم ذکر شده است
واژه‌های کلیدی: قرآن، معناشناسی تاریخی، ریشه‌شناسی، زبان‌های سامی، علم
متن کامل [PDF 334 kb]   (3292 دریافت)    
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: زبان شناسی
انتشار: 1395/9/1
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.