1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، gholamho@modares.ac.ir
3- استاد زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4- دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (8850 مشاهده)
داستانسرایی در رسالهالطیرها بهعنوان آثاری تعلیمی- ارشادی جایگاهی ویژه دارد. در هر داستانی، ارزش/ارزشهایی تعریف میشوند که کنشگران بهدنبال دستیابی به آنها هستند. راوی برای رساندن کنشگران به نظام ارزشی داستان، دورههای روایی را خلق میکند. منظور از دورۀ روایی این است که از دهۀ شصت (اوج ساختارگرایی) تاکنون، روایتها بر الگوهایی منطبق هستند که هر دوره را از دورۀ دیگر از بُعد نظریه و نگرش نشانهمعناشناختی متمایز میکند. کشف و شناسایی دورههای روایی رسالهالطیرهای فارسی و عربی با تمرکز بر بررسی نظام ارزشی گفتمان باعث میشود که به الگویی برای دورهبندی روایی بخشی از متون ادبی دست یابیم و زمینه برای خلق شیوههای تحلیل متون فراهم شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی دورههای روایی براساس منطقالطیر عطار بهمنظور تبیین الگویی مناسب برای مطالعۀ نظامهای روایی است. دورههای روایی ما را با سیر تحول تفکر روایت مواجه میکند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که رسالهالطیرها درمجموع از هفت دورۀ روایی «کنشمحور برنامهمدار»، «تعاملی مبتنیبر مذاکرۀ گفتوگومحور»، «کنشی مبتنیبر توانش»، «تنش منفعلانه»، «دورۀ شوشی مبتنیبر تطبیق سوژه با هستی»، «انجذاب و همآمیختگی» و «ارزیابی» تشکیل شدهاند. دورههای اول و دوم با عنوان توانش مطرح شدهاند و مقدمهای برای دورههای کنش، تنش، شوش، استعلا و ارزیابی هستند. تنها در منطقالطیر عطار، همگی این دورهها بهصورت بارز دیده میشود. در باقی رسالهها، تنها بعضی از این دورهها حضور دارند. در سه مرحلۀ اول و مرحلۀ ارزیابی، ارزش چیزی خارج از کنشگران و در دورههای تنش، شوش و انجذاب، ارزش در درون سوژه است.
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1397/8/4