دانشیار گروه زبانشناسی همگانی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیامنور، ایران. ، famianali@pnu.ac.ir
چکیده: (2601 مشاهده)
دانش بر پایۀ پرسش استوار است و در هر متن علمی، فرض بر این است که نویسنده به یک یا چند پرسش معین پاسخ دهد. با وجود مطالعات گسترده درخصوص ملاحظات دستوری، آوایی و معنایی ساختهای پرسشی، تحلیل کاربردشناختی این گروه از ساختهای زبانی دارای سابقۀ چندانی نیست. برای نخستینبار هایلند (2002) ساخت پرسشی را با رویکردی کاربردشناختی و بهمثابۀ راهبردی کلامی برای جلب توجه خوانندۀ متن معرفی کرد. در انگارۀ نظری هایلند، هفت کارکرد کلامی برای ساختهای پرسشی پیشبینی شده است: 1) ساخت پرسشی در جایگاه عنوان اثر، 2) مقدمهچینی، 3) بخشبندی متن، 4) موقعیت محکم، 5) اظهار نگرش یا رد ادعا، 6) تأیید خواننده و 7) پرسش واقعی. بهدلیل فقدان مطالعهای درخصوص کارکرد کلامی ساختهای پرسشی در زبان فارسی، نگارنده پس از فراهم ساختن پیکرهای از متون علمی زبان فارسی شامل 5700000 هزار واژه، کوشیده است خلأ پژوهشی موردنظر را رفع کند. بهمنظور امکان مقایسۀ میان متون، فراوانی ساختهای پرسشی در قالب مقیاس 10000 واژه نیز محاسبه شده است و یافتهها نشان میدهد که ساختهای پرسشی در ژانر کتاب درسی بیش از دو نوع مقاله و طرح پژوهشی بهکار میرود. همچنین، در این خصوص شاهد تفاوت در متون مربوط به دو حوزۀ علوم انسانی و علوم پایه هستیم و لذا، دیدگاه مبتنی بر وجود دوگانۀ علوم نرم و علوم سخت تقویت میشود. تفاوت در کارکرد کلامی ساختهای پرسشی در متون مربوط به رشتههای مختلف دانشگاهی نیز مشاهده میشود.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
تحلیل گفتمان انتشار: 1399/7/10