دوره 13، شماره 6 - ( 1401 )                   جلد 13 شماره 6 صفحات 323-289 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.52547/LRR.13.6.10
‎ 20.1001.1.23223081.1401.0.0.79.1

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Etebari Z, Alizadeh A, Naghzguy-Kohan M. A Semantic Map of Possessive Pronominal Clitics in Pertensive Constructions of New Persian. LRR 2023; 13 (6) :289-323
URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-48183-fa.html
اعتباری زهرا، علیزاده علی، نغزگوی کهن مهرداد. نقشۀ معنایی مالک واژه‌بستی در ساخت اضافی فارسی نو. جستارهای زبانی. 1401; 13 (6) :289-323

URL: http://lrr.modares.ac.ir/article-14-48183-fa.html

نقشۀ معنایی مالک واژه‌بستی در ساخت اضافی فارسی نو
زهرا اعتباری1 ، علی علیزاده* 2، مهرداد نغزگوی کهن3
1- دانش‌آموختۀ دکتری گروه زبان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2- دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. ، alalizadeh@um.ac.ir
3- استاد گروه زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
چکیده:   (2183 مشاهده)
پژوهش حاضر به بررسی تحول معنایی واژه‌بست‌های ضمیری در ساخت ملکی اسمی فارسی نو، قرن چهارم تا چهاردهم هجری، می‌پردازد. اگرچه مالکیت از منظر ساختی موردتوجه پژوهش‌هایی بوده، اما تاکنون تحولات معنایی ساخت ملکی مطالعه نشده است. به این دلیل که مالک واژه‌بستیِ وابستۀ اسم تا پیش از فارسی نو مشاهده نمی‌شود، بررسی تحولات رخ‌داده در این ساخت برای فهم تحول معنایی مالکیت راهگشا خواهد بود. پیکره‌ای تاریخی متشکل از پانصد هزار واژه از متون نثر این دوره بررسی و از آن میان 1952 نمونه شامل واژه‌بست‌های ضمیری ملکی استخراج شد. برمبنای چارچوب نظری هاینه  (1997)، نیکیفوریدو  (1991)، کوپچوسکایاتم  (2002) و لمان  (2002)، 21 رابطۀ معنایی در ساخت ملکی با مالک واژه‌بستی معرفی شد و بسامد هر یک در پیکره و به تفکیک قرن ارائه شد. بررسی‌های درزمانی نشان داد که روابط معنایی در طول فارسی نو توزیع یکسانی نداشته، بلکه مسیری را از روابط عینی‌تر به انتزاعی‌تر به نمایش می‌گذارند. دو رابطۀ خویشاوندی و اعضای بدن بیشترین بسامد را دارند که در کنار تملک به‌عنوان معانی بنیادین مالکیت معرفی شده‌اند. برپایۀ نقشۀ گسترش معنایی ساخت اضافی در نیکیفوریدو (1991)، نقشۀ تحولات معنایی ساخت مذکور با اصلاحاتی ارائه شد. همچنین نشان داده شد که در میان انواع شخص و شمار، «ش» و پس از آن «م» بیشترین بسامد را دارند. یافته‌های پژوهش نه‌تنها به فهم اشتقاق معانی مالکیت کمک می‌کند، بلکه معیارهایی زبان‌شناختی برای بررسی سبک‌شناختی و زمان‌بندی متون فارسی نو ارائه داده است.
 
  1. Heine
  1. Nikiforidou
  1. Koptjevskaja Tamm
  1. Lehmann
واژه‌های کلیدی: واژه‌های کلیدی: ساخت اضافی، مالکیت، واژه‌بست ضمیری، معنی‌شناسی، فارسی نو.
متن کامل [PDF 677 kb]   (714 دریافت)    
نوع مقاله: مقالات علمی پژوهشی | موضوع مقاله: معناشناسی
انتشار: 1401/11/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.