استادیار زبان شناسی، پژوهشکدۀ زبان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده: (9912 مشاهده)
هدف پژوهش حاضر ارائۀ نمونهای از اطلس گویشی بر مبنای اصول جغرافیای گویشی و اندازهگیری فاصلههای گویشی بر مبنای اصول گویشسنجی در نیمۀ جنوبی استان همدان است. روش: در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی است، از پرسشنامهای متشکل از 149 واژه و عبارت و 44 جملۀ پایه مبتنی بر فهرست واژههای سوادش استفاده شده است. گردآوری دادهها به روش میدانی از 15 جایگاه در شهرستانهای اسدآباد، تویسرکان، ملایر، نهاوند و همدان که به روش تصادفی نظاممند انتخابشدهاند، صورتگرفته است. چهار مقولۀ کلی تحت عناوین واژههای مربوط به « طبیعت» (10 واژه)، «زمان»، «نسبت خانوادگی» و «اسامی حیوانات» (هر یک 5 واژه) به روش تصادفی برای تهیه اطلس و انجام محاسبات انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها: تنوع و پراکندگی واژگانی در این مقولات در قالب 5 اطلس گویشی متنی-نمادی نشان داده شده است. درصد فراوانی هر گونۀ تلفظی در جایگاههای مختلف و نیز بیشترین و کمترین درصد شباهت بین جایگاهها بر مبنای اصول گویشسنجی و ارائۀ دندروگرام (نمودار درختی) محاسبه شده است. نتیجهگیری: گویشهای مورد بررسی در 9 خوشه طبقهبندی میشوند. کمترین فاصلۀ گویشی بین دو جایگاه 14 و 15 در شهرستان همدان گزارش میشود. شباهت واژگانی بین این دو جایگاه برابر با 60 درصد است. بعد از آن بیشترین شباهت واژگانی برابر با 56 درصد بین دو جایگاه 8 و 9 در ملایر دیده میشود. شباهت گویشی بین ملایر و نهاوند بیشتر از سایر شهرستانها است. تنوع واژگانی در مقولۀ «طبیعت» بیشترین حد و در «اسامی حیوانات» کمترین حد است.
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1395/1/1