1- دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان شناسی ، golfamar@modares.ac.ir
2- دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان شناسی
چکیده: (6521 مشاهده)
دیری است که پدیدۀ زبانشناختی مفعولنمایی افتراقی، درخصوص چگونگی حالتنشانی مفعول مستقیم، همچون مبنایی برای دستهبندیهای ردهشناختی زبانهای جهان شناخته شده است. با این همه، مفعولنمایی افتراقی در فارسی محل مناقشات میان زبانشناسان بوده است. برخی از آنان بر این رأی رفتهاند که مفعولنمایی افتراقی بهراستی در زبان فارسی وجود دارد، زیرا برخی از انواع مفعول مستقیم در جملات فارسی با «را» نشاندار میشوند، حال آنکه زبانشناسان دیگری، در مقابل، مثالهای نقضی را در هر مورد از فارسی آوردهاند تا نشان دهند که چنین نیست. از این رو، برخی از زبانشناسان ایرانی ایدۀ مفعولنمایی افتراقی را در فارسی یکسره کنار نهاده و برای «را» نقش کارکردی تازهای تعریف کردهاند. مقالۀ حاضر با تبیین مبانی نظری کلی مفعولنمایی نمایی افتراقی، بر آن بوده است تا به شیوهای مروری ـ تحلیلی به چگونگی کاربرد «را» در جملههای فارسیِ دارای فعل گذرا از منظر تازهای بنگرد. این رویکرد نظری نهتنها مثالهای نقض پیشگفته را توجیه میکند، بلکه همچنین با نگرش تازهای به مفعولنمایی افتراقی در فارسی میکوشد تا نقش دستوری حالتنشانی مفعول مستقیم را به «را» در این جملهها بازگرداند. بدین ترتیب، مقالۀ حاضر با تثبیت نقش «را» همچون نشانگر برخی از انواع مفعول مستقیم، مفعولنمایی افتراقی را در زبان فارسی بازتعریف کرده است. امید میرود با اجرای مطالعات پیکرهبنیاد آینده رویکرد نظری حاضر بهواسطۀ شواهد زبانی تقویت شود.
نوع مقاله:
مقاله مروری - تحلیلی |
موضوع مقاله:
زبانشناسی انتشار: 1402/11/10