1- دانشجوی دکترای زبان وادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی،ایران،قزوین.
2- دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی ، taheri_x135@yahoo.com
چکیده: (1603 مشاهده)
گویشهای ایرانی علاوه بر برخورداری از ساختواژههای مشترک با زبان فارسی، از ساختواژههای ویژهای نیز برخوردارند. ساختواژههای مشترک، واژههایی تولید مینمایند که علاوه بر معنای رایج در فارسی، کاربرد گویشی نیز دارند. میتوان از این معانی و کاربردهای گویشی جهت گسترش حوزۀ معنایی واژهها در متون نظم و نثر و مکالمههای روزانۀ فارسی استفاده کرد. ساختواژههای اختصاصی علاوه بر تولید واژگان گویشی، توانایی تولید واژه در زبان فارسی را نیز دارند و میتوانند مورد توجه فرهنگستان زبان و ادب فارسی واقع شوند. بسیاری از واژههای گویشی را میتوان برای تقویت دستگاه واژگانی فارسی وارد این زبان نمود. هدف از این پژوهش که به روش کتابخانهای انجام شده، بررسی تطبیقی ساختواژۀ تاتی (گونۀ جیرنده عمارلو) و فارسی در دو مقولۀ اسم و صفت بر اساس نظریۀ مقوله و میزان، و یافتن واژهها و ساختواژههای گویشی مناسب جهت ورود به زبان فارسی و تقویت دستگاه واژگانی آن است. نتیجۀ این مطالعه نشان میدهد که بسیاری از واژههای تاتی توان انطباق بالایی با دستگاه آوایی زبان فارسی دارند و میتوانند به طور مستقیم وارد زبان فارسی شوند. واژههای تاتی دیگری هم که بار معنایی و رسانگی کلام خوبی دارند، اما از تطابق کمتری با دستگاه آوایی زبان فارسی برخوردارند، میتوانند به صورت «فارسی شده»، یعنی منطبق شده با دستگاه آوایی زبان فارسی (با تغییرات آوایی یا نحوی اندک)، و یا به صورت ترجمه وارد زبان رسمی شوند و بر گسترش دستگاه واژگانی آن بیفزایند. پیشنهاد ورود بیش از هفتاد واژه، عبارت و اصطلاح تاتی به زبان فارسی نتیجۀ بررسیهای این پژوهش است.