1- دانشیار زبانشناسی، گروه زبان انگلیسی دانشگاه شهرکرد ، b_jam47@yahoo.com
2- دانشآموخته کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)
چکیده: (1163 مشاهده)
تجوید دربرگیرنده قاعدههای واجی برای قرائت فصیح قرآن کریم و شیوه تلفظ درست حروف آن است که جزء علوم قرآنی به شمار میرود. قاعدههای سنتیِ تجوید، قابلیت توصیف و تحلیل در چارچوب نظریههای نوین واجشناختی را دارند. ادغام یکی از فرایندهایی است که در تجوید به آن پرداخته شده است. در چارچوب واجشناسی نوین ادغام همان «همگونی کامل» است که منجر به «مشددشدگی» در مرز هجا میشود. در این مقاله به دو گونۀ ادغام شامل ادغام «غُنَّهدار» و ادغام «بیغُنَّه« پرداخته شده است. بر اساس اصول تجوید، ادغام «غُنَّهدار» یا «با غُنَّه«در بافتی رخ میدهد که /n/ی پایانۀ هجا با یکی از همخوانهای رسای /j/، /m/، /w/ و /n/ (معروف به حروف«یمون» (ی-م-و-ن)) که در آغازه هجای بعدی قرار دارند به طور کامل همگون میشود که با کشش همراه است. در ادغام «بیغُنَّه« /n/ی پایانۀ هجا با یکی از همخوانهای رسا و روان /r/ و /l/ در آغازه هجا به طور کامل همگون میشود ولی با کشش همراه نیست. هدف این پژوهش توصیفی- تحلیلی که در چارچوب نظریۀ بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 2004/1993) ارایه شده، پاسخ به این پرسشها است که چه فرایندهای واجیای در این دو گونۀ ادغام رخ میدهند و چه محدودیتهایی موجب رخداد این فرایندها میشوند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در ادغام /n/ با /n/ فرایند کشش، در ادغام /n/ با /m/ فرایند همگونی محل تولید خیشومی وکشش، در ادغام /n/ با /r/ و /l/ فرایند همگونی در شیوه تولید و در ادغام /n/ با /j/ و /w/ همه این فرایندها رخ میدهند.