استادیار زبان شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، f_bahrami@sbu.ac.ir
چکیده: (8261 مشاهده)
گرچه مفهوم دستوری شمار از بدیهیات تلقی میشود و به تمایز مفرد/جمع در همۀ کتابهای دستور زبان اشاره شده است، به جنبههای مختلف معنایی آن کمتر توجه شده و معمولاً مفهوم جمع بهمثابۀ دلالت بر بیش از یک، تفسیر میشود؛ درحالی که مفهوم دقیق آن، باتوجه به مختصات معنایی اسم پایه، ازنظر ردهشناختی بسیار تنوعپذیر است. در این نوشتار، ویژگیهای صرفی- معنایی تکواژ «-ها» را بهعنوان یکی از پربسامدترین تکواژهای جمعساز فارسی بررسی میکنیم و بهطور خاص قصد داریم نشان دهیم که زبان فارسی تا چه اندازه در رمزگذاری مفهوم جمع، تابع تنوعات بینزبانی است. ارزیابی دادههای زبان فارسی در چارچوب ردهشناختی آکواویوا، نشان میدهد که تکواژ «-ها» در زبان فارسی تنوع معنایی دارد و تحتتأثیر ویژگیهای معنایی اسم پایه، ممکن است بیانگر یکی از مفاهیم تعدد، نمود ناقص، پیوستگی، تعدد بدون وجود مرز ادراکی قابلتشخیص، القاء خوانش ملموس و عینی از اسمهای معنی و زمان/مکان، موردنمایی، دلالت بر فراوانی کمّی و کیفی (شدتبخشی)، پراکندگی و گستردگی موقعیتیافته برای اسمهای تودهای، مشابهت، تأکید بر مصداق و یا تلفیقی از آنها باشد. از این میان، کارکردهای نمودی، شدتبخشی، تأکید و تقریب زمانی، ویژگیهای معنایی مختص جمعسازی در زبان فارسی هستند؛ اما همچنان تبیین این کارکردها ازطریق بسط حوزههای مطروحه در چارچوب مذکور ممکن است.
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1396/4/5