1- دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
2- دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، nilsaz@modares.ac.ir
چکیده: (1082 مشاهده)
معنیشناسی توزیعی، روشی نوساختگراست که برای شناخت معنی، به کاربرد واژگان در متون واقعی توجّه دارد و بهکارگیری آن، حدود معنایی یک واژه را در مقایسه با دیگر واژگان مشخص میکند. ازآنجاکه یکی از اهداف معنیشناسی قرآن، شناخت واژگان با توجّه به بافت کاربردی آنهاست، بهرهگیری از این روش در قرآن اهمّیّت مییابد. در این پژوهش بهمنظور معرّفی چگونگی کاربست معنیشناسی توزیعی در قرآن، با روش توصیفی- تحلیلی، گامهای پیادهسازی این روش در قرآن، چالشها و راهکارهایی برای برونرفت از آن، با بررسی یک نمونه موردی تشریح شده است. گامهای اجرای روش در قرآن عبارت اند از: تعیین واژگانی برای مقایسه با واژه اصلی، تعیین ویژگیهای توزیعی (سوره معادل سند، و عبارت)، پیشپردازش زبانی متن قرآنی و حذف ایستواژهها، تشکیل بردار بافتی و ماتریس هموقوعی و وزندهی عناصر آن، اندازهگیری مشابهت معنایی واژگان و تحلیل آن. مهمترین چالشهای استفاده از روش توزیعی در قرآن، حجم کم پیکره قرآنی، عدم وجود نرمافزار مناسب جهت انجام محاسبات و تفاوت زیاد طول سورهها در الگوی واژه-سند است. توجّه بیشتر به مبنای روش توزیعی در متن قرآن، عدم استفاده از این روش برای واژگان بسیار کمبسامد و مقایسه نتایج بهدستآمده از الگوی واژه-سند و واژه-عبارت، راهکارهایی برای برونرفت از برخی چالشهاست. اجرای روش توزیعی برای ریشه- واژه فرح در قرآن، تفاوت معنای بهدستآمده از بافت قرآنی (نزدیک به حوزه معنایی تکبّر)، نسبت به معنای غالبی ذکرشده در لغتنامهها (شادی) را نشان میدهد.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
معناشناسی