استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، f_bahrami@sbu.ac.ir
چکیده: (2192 مشاهده)
پسوند اشتقاقی «ـَک» به پایههای مختلف متصل میشود و معانی متنوعی حاصل میکند. شواهد تاریخی نشان میدهد علیرغم این تنوع رفتاری، تمامی مشتقات از وندی واحد، اما چندمعنا حاصل شدهاند. نوشتۀ حاضر از رهیافت شناختی ـ ردهشناختی پدیدۀ چندمعنایی پسوند مذکور را دنبال کرده و ضمن معرفی (زیر)طرحوارههای ساختی مشتقات و تعیین روابط سلسلهمراتبی آنها در چارچوب صرف ساخت، به فرایندهای استعاره و مجاز بهعنوان دو بستر دخیل در این گسترش معنایی پرداخته است و سپس با پیوند دستاوردهای بخش نخست با ملاحظات ردهشناختی نشان میدهد چه ارتباطی میان فرایندهای شناختی دخیل در چندمعنایی و انگیزههای ردهشناختی مترتب بر آنها یعنی اقتصاد و تصویرگونگی برقرار است و چگونه تبیینهای ردهشناختی و بهطور خاص مفهوم نقشۀ معنایی نهتنها صحهای بر دیدگاههای شناختگرایان است، بلکه علاوه بر توضیح چندمعنایی کلان مترتب بر وندافزایی «ـَک»، میتواند موضوعات خاصتری چون وجود چندمعنایی در درون خود یک مشتقِ منفرد را نیز تبیین کند. در این بررسی فرضیۀ پیوستگی نقشۀ معنایی درمورد مشتقاتی که توأمان بر بیش از یک معنا دلالت دارند، یا در طول زمان دستخوش تغییر معنا شدهاند نیز تأیید میشود.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان شناسی انتشار: 1404/2/10