1- گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران ، mohtadi@pgu.ac.ir
2- گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
چکیده: (123 مشاهده)
این پژوهش با کمک روش تحلیلی-کاربردی، به دنبال بررسی ساختار گفتمانی در خطبه عیادت حضرت زهراء 3 بر اساس الگوی تنشی گفتمان است و میکوشد، با تکیه بر ساختار تنشی و عبور از شرایط گسست و پیوست گفتمانی، تغییر در نظام معنایی گفتمان از یک حالت به حالت دیگر را واکاوی نماید. علاوه بر این هدف، شناسایی الگوی خاص تنشی در هر قسمت از گفتمان نیز، از مواردی است که این جستار در پی رسیدن به آن است. از آنجا که در نظام تنشی لایههای فشارهای و گسترهای در ارتباط و تعامل با هم نقشآفرینی میکنند و همپیوندی سطحی از فشاره و گستره شاکله گفتمان را شکل میدهد، بررسی گفتمان این خطبه، نشان داد که حضرت زهراء 3به منزله گفتهپرداز در جریان معناسازی پویا و سیال به کنشگری فعال تبدیل میشود و خود را در نظام گفتمانی تنشی معناسازی میکند؛ بنابراین حضرت 3 از ساختار تنشی و زبانی خاصی، جهت انتقال معنا برای شکستن نظام معنایی سلطه پیمانشکنان بهره برده است و آنان را از طریق افشای اعمال، رفتارها و گفتارهای نادرست، بدون صلاحیت نشان داده است. بهرهگیری از این نشانهها سبب افزایش عاطفه در کلام و دستیابی زبان به ناممکنترین زمانها و مکانها و در نتیجه اثرگذاری بیشتر بر شنونده، شده است. تغییر در معنا و سیالیت آن از مرحلهای به مرحله دیگر است، با تغییر در الگوهای مختلف صعودی، افزایشی، نزولی و در نهایت افزایشی، توانسته است، اتقان، استواری توأم با خشم، برحق بودن و محکم بودن در ایمان و عقیده را به گفتهیاب القا کند.