چندمعنایی ساخت «دومفعولی» در زبان فارسی: رویکرد دستور ساخت

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
آذز دولتی 1
زینب محمد ابراهیمی جهرمی 2
سحر بهرامی خورشید 3
1 دانشجوی رشته زبانشناسی دانشگاه شهید بهشتی
2 استادیار گروه زبانشناسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه شهید بهشتی
3 عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس
10.48311/LRR/lrr.2025.114656.0
چکیده
دستور ساخت رویکردی شناختی، کاربرد بنیان و مبتنی بر الگوهایی از جفت و صورت و معناست. از ساخت‌های موردبحث در دستور ساخت، ساخت «دومفعولی» است. مفهوم مرکزی در همه ساخت‌های «دومفعولی» مفهوم «انتقال» است که با تعابیر مختلف بازنمایی می‌شود و یک شبکه از چندمعنایی ساختی با محوریت مفهوم انتقال به وجود می‌آورد. در این پژوهش چندمعنایی در ساخت‌های «دومفعولی» فارسی بر اساس دستور ساخت مورد بررسی قرار می‌گیرد تا بازنمایی‌های گوناگون از ساخت‌های «دومفعولی» فارسی را با افعال مختلف و محوریت مفهوم مرکزی انتقال دسته‌بندی و تحلیل کند. داده‌های مقاله که به روش توصیفی_تحلیلی از رمان‌های پرمخاطب سال‌های اخیر گردآوری شده است شامل ۷۱۴ نمونه ساخت «دومفعولی» فارسی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ساخت‌های «دومفعولی» فارسی در شبکه‌ای از چندمعنایی ساختی بازنمایی می‌شوند که حاصل تعامل گروه‌های فعلی مختلف با انواع ساخت‌های «دومفعولی» است که شامل ساخت‌هایی است که دلالت بر انتقال موفق، رضامندی از انتقال، ممانعت از انتقال، انتقال در آینده، توانمندی انتقال و قصد انتقال دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جستارهای زبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 15 مهر 1404