پویایی در طنز فارسی: بررسی جنبه‌های اجتماعی-شناختی طنز تعاملی در چارچوب الگوی سه‌گانه از نظریه دو فرایندی ایوانز و استانوویچ (2013)

طنز یکی از پدیده‌های چندوجهی مربوط به تعامل میان انسان‌هاست که در پیوند میان متغیرهای اجتماعی-زبان‌شناختی شکل گرفته و تحت تأثیر دانش اجتماعی-فرهنگی افراد، تفکرات قالبی و کلیشه‌ای موجود در جامعه را هدف قرار می‌دهد. مطالعه حاضر به شیوه تحلیل مضمون و با هدف بررسی نحوه تولید و درک طنز تعاملی انجام شده است. داده‌ها با گوش دادن به اجراهای طنز مکس امینی در برنامه یوتیوب جمع‌آوری و در چارچوب نظریه سه‌گانه دو فرایندی ایوانز و استانوویچ (2013)  تحلیل شده‌اتد. نتایج برآمده از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که فرایندهای شناختی متفاوت از قبیل درک کلیشه‌های بصری در عبارت "تو یه جور لوستری"، تشخیص ناسازگاری میان فردی با لباس رنگارنگ و براق و همان فرد با لباس و دست‌های سیاه، بازی‌های زبانی در عتیقه به جای عطیه، استدلال و ارزیابی منطقی راجع به ارتباط میان سبک لباس پوشیدن و درصد تصادفات و نگرش (خود)انتقادی به هنجارهای غالب در جامعه ( لا، حرام حرام  به عنوان گفتمان مذهبی) ابزار تولید خنده در طنز تعاملی مکس امینی محسوب می‌شوند. درک طنز تعاملی نیز بر اساس الگوی سه‌گانه از نظریه دو فرایندی ایوانز و استانوویچ (2013)  در سه سطح خودکار، تحلیلی و تأملی و بسته به تفاوت‌های فردی در سرعت پردازش شناختی، آگاهی از نوع رابطه میان طنزپرداز و مخاطب، میزان ناپسندی، جنسیت و سایر عوامل کاربردشناختی رخ می‌دهد. به علاوه، به نظر می‌رسد مخاطبین در رویارویی با تنش درونی در موقعیت‌های ناخوشایند، از لبخند ناکامی به عنوان ابزاری جهت تنظیم هیجانات و راهکاری برای رها شدن عواطف منفی استفاده می‌نمایند.