معناشناسی زمینه و تناوب فعل‌های مرکب در زبان فارسی

در این مقاله با بررسی تناوب موضوعی برخی فعل‌های مرکب در زبان فارسی نشان می­دهیم چگونه یک توصیف مبتنی بر زمینه­های معنایی می­تواند به پرسش‌هایی در زمینه رفتار نحوی و ساخت‌های موضوعی مرتبط با این فعل‌ها پاسخ دهد. در زبان فارسی تعدادی از فعل‌های مرکب، می­توانند در تناوب سببی شرکت کنند. این فعل‌ها دارای گونه سببی و ضد سببی هستند. اما در برخی بافت‌ها، گونه ضد سببی پذیرفتنی نیست؛ در‌حالی‌که گونه سببی پذیرفتنی است. در این مقاله رفتار متفاوت این فعل‌ها را در بافت‌های مختلف در چارچوب نظریه «معناشناسی زمینه» (Vide. Fillmore & Atkins, 1992) توضیح داده و نشان می­دهیم این فعل‌ها با دو زمینه معنایی مرتبط هستند. همچنین با استفاده از مفهوم زمینه معنایی (Vide. Fillmore & Baker, 2010) نشان می­دهیم بر‌خلاف کریمی‌دوستان (2005) که معتقد است ساخت موضوعی فعل‌های مرکب به‌ وسیله عنصر غیر فعلی تعیین می­شود و نیز برخلاف عقیده فولی، هارلی و کریمی (2005) که مدعی­اند همکرد و عنصر غیر فعلی در تعیین ساخت موضوعی فعل‌های مرکب مؤثر هستند، ساخت موضوعی این فعل‌ها به‌ وسیله کل ساخت حاوی فعل تعیین می‌شود.