استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
یکی از زمینه‌های مطالعاتی رویکرد شناختی، بررسی ماهیت و چگونگی تغییرات درون‌زبانی و شکلگیری مقولات زبانی است. مقولات زبانی همواره در معرض تغییرات درون‌زبانی و برون‌زبانی هستند و بازنمود این تغییرات در صورت و کارکرد عناصر زبانی قابل مشاهده است. این در حالی است که در آن سوی تغییرات صوری و به موازات آن‌ها، تحولات شناختی نیز در ذهن گویشوران زبان در حال رخ دادن است که می‌تواند مبنای تغییرات صوری باشد.
هدف این مقاله بررسی و تبیین این نوع فرآیندهای شناختی و مقوله‌سازی زبانی درباره مقوله قید اشتقاقی فارسی معیار (امروزی) است. گفتنی است که تنها عنصر هر زبان که می‌توان آن را به‌اصطلاح مقوله- نقش نامید، قید است که به جهت عملکرد و ساختار، منحصربه‌فرد است و این مسئله از دلایل اصلی پژوهش حاضر است.
در این مقاله ساخت و نیز سازوکار شکلگیری قیدهای اشتقاقی فارسی معیار از منظر زبان‌شناسی شناختی بررسی می‌شود و با بهره‌گیری از نگرش شناختی از دریچه‌ای متفاوت به فرآیند قید‌سازی در زبان فارسی پرداخته می‌شود که تبیینی است نوآورانه برای فرآیندهای اشتقاقی در حوزه صرف.
جستارهای زبانی