زمان دستوری و نمود در گویش لری بالاگریوه

نویسندگان
آرزو سلیمانی 1
فریده حق بین 2
1 دانشجو دکتری زبان شناسی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی ساخت زمان دستوری و نمود در جمله‏های خبری گویش لری بالاگریوه است. لری بالاگریوه یکی از گونه‏های گویش لری است. این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است و داده‏ها به روش میدانی از طریق ضبط گفتگوهای روزمره به مدت پنج ساعت جمع‏آوری شده است. این گویش دارای دو زمان دستوری گذشته و غیرگذشته است. بدین ترتیب چهار ساخت دستوری حال ساده، گذشته ساده، گذشته نقلی (حال کامل) و گذشته بعید در این گویش دیده می‏شود. نحوه بازنمایی نمود در این گویش با فارسی معیار متفاوت است. پیشوند استمراری می- در این گویش بروز آوایی ندارد. نمود کامل با گذشته ساده، گذشته نقلی و گذشته بعید نشان داده می‏شود. نمود ناکامل و استمراری در زمان حال توسط ماده مضارع فعل /hQsE/ (خواستن) یعنی hQ و در زمان گذشته توسط he: نشان داده می‏شود. نمود ناکامل توسط حال کامل نیز نشان داده می‏شود. نمود تقریب در این گویش در زمان گذشته با hQ بدون مطابقه با شخص و شمار فعل اصلی و در زمان گذشته با hQs با مطابقه با شخص و شمار فعل اصلی صورت می‏گیرد.

کلیدواژه‌ها

  • احمدی نرگسه، رحیم (1375). ساختواژگانیگویشلریخرم‌آبادوبخشچگنی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

  • جهان‌پناه تهرانی، سیمین‏دخت (1363) «فعل‏های لحظه‏ای و تداومی در زبان فارسی امروز». مجلۀ‏زبان‌شناسی. س1. ش2. صص 64-100.

  • رهگری، زینب (1388). شبکۀ قواعد واجی در گویش لری اندیمشک: پژوهشی در چارچوب واج‌شناسی جزء مستقل. پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه الزهرا.

  • سعادتی، یدالله (1379). بررسیساختواژیوندهایتصریفیواشتقاقیدرگویشلری خرم‌آبادی. پایان نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. تهران: دانشگاه تهران.

  • سلیمانی، آرزو (1391). توصیف فرایندهای واجی گویش بالاگریوه: رویکرد بهینگی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

  • شاهرخی، سیدنجم‌الدین (1375).بررسیدستگاهگروهفعلیدرگویشلری(خرم‌آباد). پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زبان‎شناسی همگانی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

  • عبدی، پروین (1388). بررسی گروه اسمی در گویش لری خرم‎آباد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

  • خسرو فرشیدورد، خسرو (1383). فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی. تهران: انتشارات سروش.

  • کامبوزیا، عالیه، اردشیر ملکی‌مقدم و آرزو سلیمانی (1392). «مقایسه فرایندهای واجی همخوان‌های گویش لری بالاگریوه با فارسی معیار». جستارهای زبانی. د4. ش1 (پیاپی 13). فروردین و اردیبهشت. صص 151-179.

  • ماهوتیان، شهرزاد (1387). دستور زبان فارسی از دیدگاه رده‏شناسی. ترجمۀ مهدی سمایی. چ 5. تهران: نشر مرکز.

  • نجفوند دریکوندی، محمدرضا (1392). توصیف ساختمان فعل در گونه‌ی بالاگریوه از گویش لری. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

  • نغزگوی کهن، مهرداد (1389). «افعال معین و نمایش نمود در زبان فارسی». مجلۀ ادب‌پژوهی. ش 14. صص 93-110.

  • Binnick, R. I. (1991). Time and the Verb: A Guide to Tense and Aspect. N.Y. Oxford: Oxford University Press.

  • Comrie, B. (1976). Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.

  • Comrie, B. ( (1985). Tense. Cambridge: Cambridge University Press.

  • Dahl, O. (1985). Tense and Aspect Systems. Oxford: Blackwell.

  • Givon, T. (2001). Syntax: An Introduction. Vol I. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.

  • Leech, G. & J. Svartvik (1994). A Communicative Grammar of English. 2nd Edition. London: Longman.

  • Quirk, R. et al. (1993). A Comprehensive Grammar of the English Language. London, N.Y.: Longman.

  • Smith, C. (1997). The Parameter of Aspect. 2nd Edition. Dordrecht: Kluwer

  • Vendler, Z. (1976). Linguistics in Philosophy. Ithaca. NY: Cornell University Press.



جستارهای زبانی
دوره 7، شماره 2
خرداد و تیر 1395
صفحه 245-262