بررسی مقابله‌ای بروز پدیده مک‌‌گرک در آزمودنی‌های فارسی و کردی کرمانشاهی‌زبان

نویسندگان
مارال آسیایی 1
نینا حسینی کیونانی 2
ماندانا نوربخش 3
1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س) ، تهران، ایران
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س) ، تهران، ایران
3 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س) ، تهران، ایران
چکیده
توهم درکی مک­گرک، پدیده­ای است که طی آن فرد به منظور درک بهتر گفتار، اطلاعات هر دو حوزه شنوایی و بینایی را با یکدیگر تلفیق می­کند. بارزترین نمونه­ای که در توضیح این پدیده ارائه می­گردد، تلفیق هجای دیداری / ɑɡ/ با هجای شنیداری /bɑ/ بوده که منجر به درک هجایی مابین این دو هجا گردیده و افراد هجای /dɑ/ را به‌عنوان پاسخ برمی­گزینند. با وجود این‌که این پدیده به‌عنوان پدیده‌ای همگانی در نظر گرفته نمی‌شود، اما توسط بیشتر افراد مورد آزمایش، تجربه شده‌ و در زبان‌های بسیاری مورد مطالعه قرار گرفته‌است. پژوهش حاضر نخستین پژوهشی است که به بررسی میزان رخداد تأثیر مک‌گرک در زبان‌های فارسی و کردی کرمانشاهی پرداخته ‌است. پرسش اصلی مقاله این است که آیا میزان بروز این پدیده در زبان‌های فارسی و کردی کرمانشاهی معنی‌دار می‌باشد؛ همچنین میزان تأثیر عامل جنسیت بر رخداد این پدیده چگونه است؟ 121 محرک شنیداری- دیداری به 120 نفر از آزمودنی‌ها (60 آزمودنی فارسی‌زبان و 60 آزمودنی کرد‌زبان) ارائه شد. نتایج، نشان از وقوع این پدیده در هر دو زبان دارد، با این تفاوت که وقوع این پدیده در زبان کردی نسبت به زبان فارسی معنادار می‌باشد. در زبان فارسی هنگامی‌که یک هجای شنیداری دولبی و یک هجای دیداری نرمکامی با یکدیگر ترکیب می‌شوند، بیشترین میزان همسان‌سازی اطلاعات دیداری و شنیداری صورت می‌پذیرد. این در حالی است که در زبان کردی ترکیب یک هجای شنیداری نرمکامی و یک هجای دیداری کامی منجر به رخداد بیشترین پاسخ تلفیقی شده ‌است. تأثیر جنسیت (جنسیت ارائه‌دهنده و آزمودنی) نیز در این پژوهش مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج، نشان‌دهنده تأثیر معنادار جنسیت ارائه‌دهنده زن بر بروز این پدیده دارد.

کلیدواژه‌ها

  • آسیایی، مارال و ماندانا نوربخش (1391). «درک شنیداری- دیداری همخوان‌های زبان فارسی». مجموعه‌مقالات هشتمین همایش زبان‌شناسی ایران.به کوشش محمد دبیر‌مقدم. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

  • مقدم­کیا، رضا (1385). «مقایسه مشخصه­های زبرزنجیری در زبان فارسی و ژاپنی». پژوهش زبان­های خارجی. ش 33. صص 167-183.

    • Allen, P. (2000). “Acoustics and psychoacoustics”. In Roeser, R. J., Valente, M., Hosford-Dunn, H., editors. Audiology Diagnosis. 1st edition. New York: Thieme Medical Publisher Inc. Pp. 80-153.

    •  Binnie, C. A.; A. A. Montgomery & P. L. Jackson. (1974). “Auditory and visual contributions to the perception of consonants”. Journal of Speech and Hearing Research. No.17. Pp. 619- 630.

    • Bovo, R.; A. Ciorba; S. Prosser & A. Martini. (2009). “The McGurk phenomenon in Italian listeners”. Acta Otorhinolaryngologica Italica. No. 29. Pp. 203-208.

    • Chen, T. H. & D. W. Massaro. (2004). “Mandarin speech perception by ear and eye follows a universal principle”. Perception & Psychophysics. 66/5. Pp. 820-836.

    • Chen, Y. & V. Hazan .(2009). “Developmental factor and the non native speaker effect in auditory-visual speech perception”. Journal of the Acoustical Society of America. 126/2. Pp. 858-865.

    •  Conrad, R. (1977). “Lip reading by deaf and hearing children”. British Journal of Educational  Psychology. 47/1. Pp. 60-65.

    • De Gelder, B. & J. Vroomen. (1992). “Auditory and visual speech perception in alphabetic and non-alphabetic Chinese/Dutch Bilinguals”. In: R. J. Harris (ed). Cognitive Processing in Bilinguals. Amsterdam: Elsevier. Pp. 413-426.

    •  Dodd, B. (1977). “The role of vision in the perception of speech”. Perception. 6/1. Pp. 31-40.

    • Fowler, C.A. & D.J. Dekle. (1991). “Listening with the eye and hand: Cross modal contributions to speech perception”. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance. 17/3. Pp. 816- 828.

    • Green, K. P.; P. K. Kuhl; A. N. Meltzoff & E. B. Estevens. (1991). “Integrating speech information across talkers, gender, and sensory modality: Female faces and male voices in the McGurk effect”. Perception & Psychophysics, 50/6. Pp. 524-536.

    • Hayashi, Y. & K. Sekiyama.(1998). “Native-foreign language effect in the McGurk Effect: A test between Chinese and Japanese”. In Auditory- Visual Speech Processing (AVSP’ 98). Terrigal– Sydney: Austraila. In http://www.isca-speech.org/archive.

    • Hayward, K. (2000). Experimetal Phonetics. Harlow: Pearson education.

    • Hazan, V. & E. Li.(2008). “The effect of auditory and visual degradation on audiovisual perception of native and non-native speakers”. In: Proc. Interspeech. Pp. 1191-1194.

    • Hoffman, D. M. (1989). “Self and culture revisited: Culture acquisition among Iranians in the United States”. Ethos. 17 (1). Pp. 32-49.

    • Johnson, F. M.; L. H. Hicks; T. Goldberg & M. S. Myslobodsky. (1988). “Sex differences in lipreading”. Bulletin of the Psychonomic Society. 26/2. Pp. 106-108.

    • MacDonald, J. & H. McGurk. (1978). “Visual influences on speech perception processes”. Perception & Psychophysics. 24/3. Pp. 253- 257.

    • MacDonald, J.; S. Andersen & T. Bachmann. (2000). “Hearing by eye: how much spatial degradation can be tolerated?”. Perception. 29/10. Pp. 1155-1168.

    • McGurk. , H. & J. MacDonald. (1976). “Hearing lips and seeing voices”. Nature. No. 264. Pp. 746-748.

    • Massaro, D. W. (1984). “Children's perception of visual and auditory speech”. Child Development. 55/5. Pp. 1777-1788.

    • Massaro, D. W. .(1989). “Testing between the TRACE model and fuzzy logical model of speech perception”. Cognitive psychology. 21/3. Pp. 398-421.

    • Massaro, D. W. ; M. M. Cohen, A. Gesi & R. Heredia. (1993). “Bimodal speech perception: An examination across languages”. Journal of Phonetics. No.21. Pp. 445- 478.

    • Pelson, R. O. & W. F. Prather .(1974). “Effects of visual message related cues, age and hearing impairment on speech reading performance”. Journal of Speech and Hearing Research. Vol. 17. Pp. 518-525.

    • Sams, M.; P. Manninen; V. Surakka; P. Helin & R. Kättö .(1998). “McGurk effect in finnish syllables, isolated words, and words in sentences: Effects of word meaning and sentence context”. Speech Communication. Vol. 26. Pp. 75- 87.

    • Sekiyama, K. & Y. Tohkura. (1991). “McGurk Effect in non-english listeners: Few visual effects for Japanese subjects hearing Japanese syllables for high auditory intelligibility”. The Journal of the Acoustical Society of America.Vol.90. Pp. 1797- 1805.

    • Sekiyama, K. & Y. Tohkura.(1993). “Inter-Language differences in the influence of visual cues in speech perception”. Journal of Phonetics. 21/4. Pp. 427- 444.

    • Sekiyama, K. & Y. Tohkura& M. Umeda. (1996). “A few factors which affect the degree of incorporating lip- read information into speech perception”. Appears in Spoken Language, ICSLP 96. Proceedings., Fourth International Conferenceon. Vol. 3. Pp. 1481-1484.

    • Sekiyama, K. (1994). “Differences in auditory-visual speech perception between Japanese and Americans: Mcgurk effect as a function of incompatibility”. Journal of Acoustical Society of Japan (e). 15/3. Pp. 143-158.

    • Sekiyama, K. .(1997). “Cultural and Linguistic factors in audiovisual speech processing: the mcgurk effect in chinese subjects”. Perception & Psychophysics. 59/1. Pp. 73- 80.

    • Sekiyama, K.; D. Burnham; H. Tam & D. Erdener . (2003). “Auditory-visual speech perception development in Japanese and English speakers”. In AVSP. Pp. 43-47.

    • Werker, J. F., Frost P. E., McGurk H. LaLangue et Les Lèvres . (1992). “Cross-language influences on bimodal speech perception”. Canadian Journal of Psychology. 46/4. Pp. 551-568.




 


 

جستارهای زبانی
دوره 7، شماره 3
مرداد و شهریور 1395
صفحه 1-18