نشانه‌معناشناسی زاویه‌های دید در داستان صلح براساس نظریه ژاک فونتنی

نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
2 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد تهران، ایران
چکیده
زاویه دید، یکی از عناصر اصلی داستان است که روش نویسنده یا گفته‌پرداز، در جهت‌مندی ارائه اطلاعات به گفته‌یاب است، منظور از جهت‌مندی، مسیر توجه و سیر نگاه به سوی کسی یا چیزی است و زمانی آن ارزشمند است که غایت و هدفی را در متن دنبال کند. در نشانه‌معناشناسی مکتب پاریس، مطابق با نظریه ژاک فونتنی، زاویه‌های دید به چهار گروه تقسیم می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی انواعزاویه‌های دید در داستان «صلح» اثر مجید قیصری، بر اساس نظریه ژاک فونتنی است. مسأله اصلی آن پاسخ به این پرسش است که کاربرد هر یک از این زوایا برای ایجاد شناخت از شخصیت‌ها، زمان و مکان در گفته‌یاب چگونه است. این پژوهش با فیش برداری از کتاب‌ها، به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که گفته‌پرداز از هر چهار زاویه‌دید برای ایجاد شناخت بهره برده است، به گونه‌ای که انتخاب نوع زاویه‌دید با هدف گفته‌پرداز و تأثیری که گفتمان بر دریافت کننده متن (گفته‌یاب) دارد، مرتبط است.

کلیدواژه‌ها


  • آژند، یعقوب (1375). «درباره ادبیات داستانی: فرهنگ اصطلاحات ادبیات داستانی». ماهنامه ادبیات داستانی. س 4. ش 39. صص 26- 34.

  • آقاگل‌زاده، فردوس. (1390). تحلیلگفتمانانتقادی. تهران: علمی- فرهنگی.

  • حرّی، ابوالفضل (1385). «دو دیدگاه: زاویه دید درمقابل کانون‌شدگی». ادبیات داستانی. ش 105. صص 68- 72.

  • شعیری، حمیدرضا (1392). تجزیه و تحلیل نشانه- معناشناختی گفتمان. چ 2. تهران: سمت.

  • ·      شعیری، حمیدرضاو ترانه وفایی. (1388). راهیبهنشانه- معناشناسیسیال. تهران: علمی و فرهنگی.

  • شعیری، حمیدرضاو فرهاد ساسانی. (1386). «زاویه دید و دید در گفتمان». نشریه بینالمللی علوم انسانی. د 15. ش 1. صص 69- 81.

  • شعیری، حمیدرضا و مریم مصباحی (1391). «تحلیل نقش زاویه دید در گفتمان با تحلیلی از داستان «بیرون‌رانده» اثر بکت». پژوهشهایادبوزبانفرانسه. ش 2. صص 31- 48.

  • شعیری، حمیدرضا و دینا آریانا (1390). «چگونگی تداوم معنا در چهل نامه کوتاه به همسرم از نادر ابراهیمی». نقد ادبی. ش 14. صص 161- 186.

  • شیرازی عدل، مهرناز و فرهاد ساسانی (1392). «دیدگاه ازمنظر زبان‌شناسی شناختی و کاربرد آن در تحلیل متن داستانی». مجله جستارهای زبانی. د 4. ش 1. صص 65- 87.

  • علوی، فاطمه؛ شیرین پورابراهیم؛ مریم سادات غیاثیان و مصطفی گیلانی (1393). «بررسی زبان‌شناختی زاویه دید در داستان کوتاه صراحت و قاطعیت براساس الگوی سیمپسون». دوماهنامه جستارهای زبانی. مقالات آماده انتشار.

  • قیصری، مجید (۱۳۸۶). سه دختر گل فروش. تهران: سوره مهر.

  • کربلایی صادقی، مهناز؛ فاطمه سید ابراهیمی‌نژاد و افروز پورداد (1391). «بررسی زاویه دید در حکایت «خسرو و شیرین» منظومه نظامی گنجوی: رویکرد نشانه- معناشناسی». نامه نقد: مجموعه مقالات دومین همایش ملی نقد ادبی با رویکرد نشانهشناسی. تهران:‌ خانه کتاب.

  • لینت ولت، ژپ (1390). رسالهای درباب گونهشناسی روایت؛ نقطه دید. ترجمه علی عباسی و نصرت حجازی. تهران: علمی و فرهنگی.