بررسی تأثیر کنش‌های گفتاری غیرمستقیم با ساختار پرسشی بر روند گفت‌وگو از منظر زبان روسی

نویسندگان
سعیده دست آموز 1
محمدرضا محمدی 2
محمدرضا محمدی 2
1 استادیار زبان روسی دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
2 دانشیار زبان روسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
در این پژوهش به بررسی تأثیر کنش‌های گفتاری غیر مستقیم با ساختار پرسشی بر روند گفت‌وگو خواهیم پرداخت. گفت‌وگوی موفق نیازمند تطابق مقاصد گفتاری دو طرف است، به نحوی که هر کدام به نیت مورد نظر خود از بیان گفته برسند. در این میان گفته‌های مخاطب، کنش‌های وابسته ای هستند که بطور کامل تحت تأثیر گفته‌های گوینده قرار می‌گیرند. اما در گفت‌وگوها گاهی اوقات ساختارهایی استفاده می‌شوند، که ویژگی کاربردی آنها ایجاد تغییر در روند گفت‌وگو است. جملات پرسشی بطور گسترده در جایگاه پاسخ در گفت‌وگوها بکار می‌روند. در این حالت آنها کنش‌های گفتاری غیر مستقیم هستند، زیرا در کابرد مستقیم خود که همان طرح سوال است بکار نرفته‌اند. اما آیا این جملات می‌توانند روند گفت‌وگو را تغییر دهند ویا نشانگرشکست ارتباطی باشند؟ در این جستار نمونه‌هایی از کنش‌های گفتاری غیر مستقیم با ساختار پرسشی که از سایت ملی زبان روسی و نیز متون ادبی گرد آوری شده‌اند، در روند دیالوگ‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته‌اند. در این پژوهش که رویکرد کاربردشناسی و توصیفی دارد، از تئوری کنش گفتاری به عنوان ابزاری برای تحلیل گفت‌وگوها استفاده شده است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که برخی از کنش‌های گفتاری غیر مستقیم در زبان روسی نماد شکست ارتباطی هستند وبرخی می‌توانند نشانگر تغییر روند گفت‌وگو باشند. از نتایج این تحقیق می‌توان برای ترجمه کنش‌های گفتاری غیرمستقیم از زبان روسی به فارسی وبالعکس استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

  • ·      آقاگل‌زاده، فردوس. (1391). «توصیف و تبیین ساخت‌های زبانی ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی». فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی (جستارهای زبانی). ش 2. پیاپی 10. صص 1- 19.

  • ·      خیرآبادی، رضا. (1392). «نقش تخطی از اصول گرایس در ایجاد نسل جدید لطیفه‌های ایرانی». مجله جستارهای زبانی. ش 3. پیاپی 15. صص 39- 53.

  • ·      ساسانی، فرهاد. (1389). معناکاوی: به‌سوی نشانه‌شناسی اجتماعی. تهران: علم.

  • ·      یول، جورج. (1383). کاربردشناسی زبان. ترجمه محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر. تهران: سمت.

    • Арутюнова Н. Д. (1999). Язык и мир человека. – М: Языки русской
      культуры.

    • Бабаев О. (2011). Диалогическая речь в романе Евгений Онегин // реферат.  http://www.coolreferat.com/.

    • Гордон Д., Лакофф Дж. (1985). Постулаты речевого общения // Новое в зарубежной лингвистике. Выпуск XVI. Лингвистическая прагматика. – М., – С. 276-303.

    • Городецкий Б. Ю., Кобозева И. М., Сабурова И. Г. (1985). К типологии коммуникативных неудач // Диалоговое взаимодействие и представление знаний. – Новосибирск,. – С. 64-78.

    • Грайс Г. П. (1985). Логика и речевое общение // Новое в зарубежной лингвистике. Выпуск XVI. Лингвистическая прагматика. – М. – С. 226-237.

    • Дастамуз С. (2013). Русские вопросительные инфинитивные предложения. – Германия: Lambert Academic Publishing.

    • Ермакова Е. Н., Земская Е. А. (1993). К построению типологии коммуникативных неудач // Русский язык в его функционировании. Коммуникативно-прагматический аспект. – М. – С. 30-64.

    • Кобозева И. М. (2009). Лингвистическая семантика. – М.

    • Конрад Р. (1985). Вопросительные предложения как косвенные речевые акты // Новое в зарубежной лингвистике. Выпуск XVI. Лингвистическая прагматика. – М. – С. 349-383.

    • Кронгауз М. А. (2005). Семантика. – М: Академия.

    • Мостовая Л. А. (2010). Семантические особенности и иллокутивные функции конструкций с вопросительными словами, зачем и почему: Дис. ... канд. филол. наук. – М.

    • Падучева Е. В. (2010). Высказывание и его соотнесенность с действительностью. – М.

    • Падучева Е.В. (1982)Прагматические аспекты связности диалога. -Изв. АН СССР. Серия литры и языка, т. 41, № 4, с. 305- 313.

    • Серль Дж. Р. (1986). Косвенные речевые акты // Новое в зарубежной лингвистике. Выпуск XVII. Теория речевых актов. – М., – С. 195-223.

    •      Серль Дж. Р. (2010). Философия языка. – М.

      • Щерба Л.В. (1915). Восточнолужицкое наречие. – М:Издательство Академии Наук СССР.

      • Якубинский Л.П. (1986). О диалогической речи. Избранные работы. – М: Наука.

      • Babaev A. (2011). Dialogic speech in the novel Eugene Onegin // abstract. http://www.coolreferat.com/.

      • Paducheva, E. V. (1982) “Pragmatic aspects of connectivity in dialogue”. USSR Academy of Sciences. Series Liters and Language. v. 41, № 4. Pp. 305- 313.

      • Searle, J. R. (1986). Indirect speech acts // New in Foreign Linguistics. Issue XVII. The theory of speech acts. - M, - Pp. 195-223.








 

جستارهای زبانی
دوره 7، شماره 1
فروردین و اردیبهشت 1395
صفحه 39-57