استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، گیلان، ایران
چکیده
در این مقاله (عدم) حضور‘افزودههای اجباری’ در عبارتهای اسنادی و وصفی در زبان فارسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. با این بررسی نشان می‌دهیم که افزودهها بر خلاف ایدههای پیشین سازه‌های اختیاری نیستند و میتوانند در برخی پاره‌گفتارها نقش بسزایی داشته باشند. فرضیه مقاله این است که ساخت‌های اسنادی و وصفی با پیروی از ملاحظات کاربردی و نیازهای بافتی و کلامی بهتر توجیه میگردند؛ لیکن چنین تبیین جامعی در تحلیل‌های دستوری و معنایی مشاهده نمی‌شود. در چنین ساخت‌هایی ، حضور افزودهها برای اغنای نیاز کانونی الزامی است. بر اساس نیاز کانونی ، هر پاره گفتار باید حاوی کانون باشد و در بافت کلامی اطلاع جدیدی را به شنونده انتقال دهد. حضور افزودههای اجباری صرفاً یکی از شیوه‌های مرتفع‌سازی چنین نیازی است. این نیاز کلامی از یکی از اصول همکاری گرایس به نام ،‘ اصل کمیت’ یا ‘اصل-آرِ هورن’ سرچشمه می‌گیرد. مرور شواهد نشان می‌دهد که نیاز کانونی و توجه به ملاحظات کاربردی انگیزه اصلی حضور افزودهها در پاره‌گفتارها می‌باشد. بنابراین هر پاره گفتار در بافت کلامی و طبیعی خود باید برای مخاطب اطلاع‌دهنده باشد. از این رو عبارتهای اسنادی (مانندجملات مجهول کوتاه) و وصفی در زبان فارسی با حضور افزوده اجباری بهتر درک میگردند و دلیل حضور آنها نیاز کانونی تلقی میشود.
دبیر مقدم، محمد (1384). پژوهشهای زبانشناختی فارسی: مجموعه مقالات. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
درزی، علی و زهرا لبافان خوش (1393). «بررسی مشخصه واژگانی و جایگاه نحوی قید اجباری در زبان فارسی». مجله جستارهای زبانی.مقاله‌های آماده انتشار.
زندی مقدم، زهرا (1388). «بررسی صوری و معنایی قید در زبان فارسی: با تأکید بر ویژگیهای صوری آن». مجله دستور.ویژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ج 5. صص 104- 127.
جعفری، آزیتا (1388). «بررسی افزودهها در زبان فارسی: براساس رویکردهای نقشی و صوری». مجله دستور.ویژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ج 5. صص 128- 155.
طبیب‌زاده، امید (1383). «وابستههای فعل در زبان فارسی براساس نظریه وابستگی». مجله دستور. ویژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ج 1. صص 13- 28.
طبیب‌زاده، امید (1388). «ظرفیت صفت در زبان فارسی».مجله دستور. ویژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ج 5. صص 3- 26.
منصوری، مهرزاد (1388). «بررسی مجهول در زبان فارسی برپایه رده‌شناسی زبان». مجله دستور.ویژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ج 5. صص 156- 170.
Ackerman, F. & A. E. Goldberg (1996). Constraints on Adjectival Past Participles, Conceptual Structures, Discourse and Language. Ed. By A.E. Goldberg. Stanford, CA: CSLI publications.
Baker, M.; J. Kyle & I. Roberts (1989). “Passive arguments raised”. Linguistic Inquiry. 20. Pp. 219-251.
Bolinger, D. (1965). Forms of English. Cambridge: Harvard.
Carnie, A. (2006). Syntax: A Generative Introduction. Oxford: Blackwell Publishing.
Dowty, D..(1986). “The effects of aspectual class on the temporal structure of discourse, semantics or pragmatics?”. Linguistics and Philosophy. 9. Pp. 37-61.
Erteschik-Shir, N. & L. Shalom (1979). “Dominance and the functional explanation of island phenomena”. Theoretical Linguistics. 6. Pp. 41-85.
Givón, T. (2001). Syntax: A Functional Typological Introduction.Vol II John Benjamins Publishing Company. Amesterdam .
Goldberg, Adele E. & A. Farrell (2001). “The Pragmatics of Obligatory Adjuncts”. Languag. 77 (4). Pp. 798-814.
Green,Georgia M. (1995). Pragmatics and Natural Language Understanding. Second edition. Hillsdale.NJ: Lawrence Erlbaum.
Grice, Paul H. (1975). “Logic and Conversation”. Cole and Morgan (9eds). Syntax and Semantics. Vol III: Speech Acts. NY: Academic Press. pp 41-58.
Grimshaw, J. & V. Sten (1993). “Obligatory Adjuncts and the Structure of Events”. Knowledge and Language.Vol.II. Eric Reuland and Werner Abraham (eds). Kluwer Academic Publishers. Pp. 143-155.
Grimshaw, J. (1990). Argument Structure. MIT Press. Cambridge: Massachusetts.
Haegeman, L. (1994). Introduction to Government and Binding Theory. Oxford: Blackwell.
Halliday, M. A. K. (1967). “Notes on Transitivity and theme in English”. Part II. Journal of Linguistics 3. pp 199-244.
Halliday, M. A. K. & M . Christian (2004). AnIntroduction to Functional Grammar. First Published. Edward Arnold.
Hedberg,N. & R. C. DeArmond (2009). “On Complements and Adjuncts”. Snippets.19. Pp. 11-12.
Horn, L. (1984). “Toward a New Taxonomy for Pragmatic Inference: Q-Based and R-Based Implicature”. D. Schiffrin, ed., GURT “84: Meaning, Form and Use in Context. Washington: Georgetown University Press. Pp. 11-42.
Kiss, Katalin É. (1998). “Idientificaional focus versus information focus”. Language. 74:2. Pp. 245-273.
Kroeger, Paul R. (2004). A Lexical-functional Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Lambrecht, K. (1994). Information Structure and Sentence Form. Cambridge: Cambridge University Press.
Langacker, R. (1987). Foundations of Cognitive Grammar. Volume 1: Theoretical Prerequisites. Stanford. Ca: Stanford University Press.
Polinsky, M. (1999). “Lambrecht: information structure and sentence form: Topic, focus, and the mental representation of discousre referents”. Language. 75 3: Pp. 567-582.
Rooth, M. (1992). “A theory of focus interpretation”. Natural Language Semantics. 1. Pp. 75-116.
Selkirk.E. (1984). Phonology and Syntax,the Relation between Soundand Structure. Cambridge, MIT press.
Stalnaker, R. (1978). “Assertion”. In P. Cole (ed.) Pragmatics. Syntax and Semantics.Vol. ix. New York: Academic Press. Pp. 315-332.
Strawson, P.(1964). “Identifying reference and truth values”. Theoria.30. Pp. 96-118. Also in D. Steinberg and L. Jakobovits (eds.) (1971). Semantics. Cambridge University Press.
Tutunjian, D. & Julie E. Boland (2008). “Do we need a distinction between arguments and adjuncts? Evidence from psycholinguistic studies of comprehension”. Language and Linguistic Compass.2. Pp. 631- 646.
Vallduví, E. (1992). The Information Component. New York: Garland.
Yule,G. (1996). Pragmatics. Oxford University press.
جستارهای زبانی